بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِم يَعْدِلُونَ﴿1﴾
ستايش براى خداوندى است که آسمانها و زمين را آفريد، و ظلمتها و نور را پديد آورد؛ اما کافران براى پروردگار خود، شريک و شبيه قرارمىدهند (با اينکه دلايل توحيد و يگانگى او، در آفرينش جهان آشکار است)!﴿1﴾
هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلاً وَأَجَلٌ مُّسمًّى عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْتَرُونَ﴿2﴾
او کسى است که شما را از گل آفريد؛ سپس مدتى مقرّر داشت (تا انسان تکامل يابد)؛ و اجل حتمى نزد اوست (و فقط او از آن آگاه است). با اين همه، شما (مشرکان در توحيد و يگانگى و قدرت او،) ترديد مىکنيد!﴿2﴾
وَهُوَ اللّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَفِي الأَرْضِ يَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَجَهرَكُمْ وَيَعْلَمُ مَا تَكْسِبُونَ﴿3﴾
اوست خداوند در آسمانها و در زمين؛ پنهان و آشکار شما را مىداند؛ و از آنچه (انجام مىدهيد و) به دست مىآوريد، با خبر است.﴿3﴾
وَمَا تَأْتِيهِم مِّنْ آيَةٍ مِّنْ آيَاتِ رَبِّهِمْ إِلاَّ كَانُواْ عَنْهَا مُعْرِضِينَ﴿4﴾
هيچ نشانه و آيهاى از آيات پروردگارشان براى آنان نمىآيد، مگر اينکه از آن رويگردان مىشوند!﴿4﴾
فَقَدْ كَذَّبُواْ بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءهُمْ فَسَوْفَ يَأْتِيهِمْ أَنبَاء مَا كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِؤُونَ﴿5﴾
آنان، حق را هنگامى که سراغشان آمد، تکذيب کردند! ولى بزودى خبر آنچه را به باد مسخره مىگرفتند، به آنان مىرسد؛ (و از نتايج کار خود، آگاه مىشوند).﴿5﴾
أَلَمْ يَرَوْاْ كَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَبْلِهِم مِّن قَرْنٍ مَّكَّنَّاهُمْ فِي الأَرْضِ مَا لَمْ نُمَكِّن لَّكُمْ وَأَرْسَلْنَا السَّمَاء عَلَيْهِم مِّدْرَارًا وَجَعَلْنَا الأَنْهَارَ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَأَنْشَأْنَا مِن بَعْدِهِمْ قَرْنًا آخَرِينَ﴿6﴾
آيا نديدند چقدر از اقوام پيشين را هلاک کرديم؟! اقوامى که (از شما نيرومندتر بودند؛ و) قدرتهايى به آنها داده بوديم که به شما نداديم؛ بارانهاى پىدرپى براى آنها فرستاديم؛ و از زير (آباديهاى) آنها، نهرها را جارى ساختيم؛ (اما هنگامى که سرکشى و طغيان کردند،) آنان را بخاطر گناهانشان نابود کرديم؛ و جمعيت ديگرى بعد از آنان پديد آورديم.﴿6﴾
وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ كِتَابًا فِي قِرْطَاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَيْدِيهِمْ لَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَذَا إِلاَّ سِحْرٌ مُّبِينٌ﴿7﴾
(حتّى) اگر ما نامهاى روى صفحهاى بر تو نازل کنيم، و (علاوه بر ديدن و خواندن،) آن را با دستهاى خود لمس کنند، باز کافران مىگويند: «اين، چيزى جز يک سحر آشکار نيست»!﴿7﴾
وَقَالُواْ لَوْلا أُنزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ وَلَوْ أَنزَلْنَا مَلَكًا لَّقُضِيَ الأمْرُ ثُمَّ لاَ يُنظَرُونَ﴿8﴾
(از بهانههاى آنها اين بود که) گفتند: «چرا فرشتهاى بر او نازل نشده (تا او را در دعوت مردم به سوى خدا همراهى کند؟!)» ولى اگر فرشتهاى بفرستيم، (و موضوع، جنبه حسى و شهود پيدا کند،) کار تمام مىشود؛ (يعنى اگر مخالفت کنند،) ديگر به آنها مهلت داده نخواهد شد (و همه هلاک مىشوند).﴿8﴾
وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَكًا لَّجَعَلْنَاهُ رَجُلاً وَلَلَبَسْنَا عَلَيْهِم مَّا يَلْبِسُونَ﴿9﴾
و اگر او را فرشتهاى قرارمىداديم، حتماً وى را بصورت انسانى درمىآورديم؛ (باز به پندار آنان،) کار را بر آنها مشتبه مىساختيم؛ همانطور که آنها کار را بر ديگران مشتبه مىسازند!﴿9﴾
وَلَقَدِ اسْتُهْزِىءَ بِرُسُلٍ مِّن قَبْلِكَ فَحَاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُواْ مِنْهُم مَّا كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِؤُونَ﴿10﴾
(با اين حال، نگران نباش!) جمعى از پيامبران پيش از تو را استهزا کردند؛ امّا سرانجام، آنچه را مسخره مىکردند، دامانشان را مىگرفت؛ (و عذاب الهى بر آنها فرود آمد).﴿10﴾
قُلْ سِيرُواْ فِي الأَرْضِ ثُمَّ انظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ﴿11﴾
بگو: «روى زمين گردش کنيد! سپس بنگريد سرانجام تکذيبکنندگان آيات الهى چه شد؟!»﴿11﴾
قُل لِّمَن مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ قُل لِلّهِ كَتَبَ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لاَ رَيْبَ فِيهِ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ﴿12﴾
بگو: «آنچه در آسمانها و زمين است، از آن کيست؟» بگو: «از آن خداست؛ رحمت (و بخشش) را بر خود، حتم کرده؛ (و به همين دليل،) بطور قطع همه شما را در روز قيامت، که در آن شکّ و ترديدى نيست، گرد خواهد آورد. (آرى،) فقط کسانى که سرمايههاى وجود خويش را از دست داده و گرفتار خسران شدند، ايمان نمىآورند.﴿12﴾
وَلَهُ مَا سَكَنَ فِي اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ﴿13﴾
و براى اوست آنچه در شب و روز قرار دارد؛ و او، شنوا و داناست.﴿13﴾
قُلْ أَغَيْرَ اللّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَهُوَ يُطْعِمُ وَلاَ يُطْعَمُ قُلْ إِنِّيَ أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكَينَ﴿14﴾
بگو: «آيا غير خدا را ولىّ خود انتخاب کنم؟! (خدايى) که آفريننده آسمانها و زمين است؛ اوست که روزى مىدهد، و از کسى روزى نمىگيرد.» بگو: «من مأمورم که نخستين مسلمان باشم؛ و (خداوند به من دستور داده که) از مشرکان نباش!»﴿14﴾
قُلْ إِنِّيَ أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ﴿15﴾
بگو: «من (نيز) اگر نافرمانى پروردگارم کنم، از عذاب روزى بزرگ [= روز رستاخيز] مىترسم!﴿15﴾
مَّن يُصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ﴿16﴾
آن کس که در آن روز، مجازات الهى به او نرسد، خداوند او را مشمول رحمت خويش ساخته؛ و اين همان پيروزى آشکار است.»﴿16﴾
وَإِن يَمْسَسْكَ اللّهُ بِضُرٍّ فَلاَ كَاشِفَ لَهُ إِلاَّ هُوَ وَإِن يَمْسَسْكَ بِخَيْرٍ فَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدُيرٌ﴿17﴾
اگر خداوند زيانى به تو برساند، هيچ کس جز او نمىتواند آن را برطرف سازد! و اگر خيرى به تو رساند، او بر همه چيز تواناست؛ (و از قدرت او، هرگونه نيکى ساخته است.)﴿17﴾
وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ﴿18﴾
اوست که بر بندگان خود، قاهر و مسلّط است؛ و اوست حکيم آگاه!﴿18﴾
قُلْ أَيُّ شَيْءٍ أَكْبَرُ شَهَادةً قُلِ اللّهِ شَهِيدٌ بِيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَذَا الْقُرْآنُ لأُنذِرَكُم بِهِ وَمَن بَلَغَ أَئِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللّهِ آلِهَةً أُخْرَى قُل لاَّ أَشْهَدُ قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنَّنِي بَرِيءٌ مِّمَّا تُشْرِكُونَ﴿19﴾
بگو: «بالاترين گواهى، گواهى کيست؟» (و خودت پاسخ بده و) بگو: «خداوند، گواه ميان من و شماست؛ و (بهترين دليل آن اين است که) اين قرآن بر من وحى شده، تا شما و تمام کسانى را که اين قرآن به آنها مىرسد، بيم دهم (و از مخالفت فرمان خدا بترسانم). آيا براستى شما گواهى مىدهيد که معبودان ديگرى با خداست؟!» بگو: «من هرگز چنين گواهى نمىدهم». بگو: «اوست تنها معبود يگانه؛ و من از آنچه براى او شريک قرارمىدهيد، بيزارم!»﴿19﴾
الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءهُمُ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ﴿20﴾
آنان که کتاب آسمانى به ايشان دادهايم، بخوبى او [= پيامبر] را مىشناسند، همانگونه که فرزندان خود را مىشناسند؛ فقط کسانى که سرمايه وجود خود را از دست دادهاند، ايمان نمىآورند.﴿20﴾
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ إِنَّهُ لاَ يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ﴿21﴾
چه کسى ستمکارتر است از آن کس که بر خدا دروغ بسته [= همتايى براى او قائل شده]، و يا آيات او را تکذيب کرده است؟! مسلماً ظالمان، رستگار نخواهند شد!﴿21﴾
وَيَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُواْ أَيْنَ شُرَكَآؤُكُمُ الَّذِينَ كُنتُمْ تَزْعُمُونَ﴿22﴾
آن روز که همه آنها را محشور مىکنيم؛ سپس به مشرکان مىگوييم: «معبودهايتان، که همتاى خدا مىپنداشتيد، کجايند؟» (چرا به يارى شما نمىشتابند؟!)﴿22﴾
ثُمَّ لَمْ تَكُن فِتْنَتُهُمْ إِلاَّ أَن قَالُواْ وَاللّهِ رَبِّنَا مَا كُنَّا مُشْرِكِينَ﴿23﴾
سپس پاسخ و عذر آنها، چيزى جز اين نيست که مىگويند: «به خداوندى که پروردگار ماست سوگند که ما مشرک نبوديم!»﴿23﴾
انظُرْ كَيْفَ كَذَبُواْ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ﴿24﴾
ببين چگونه به خودشان (نيز) دروغ مىگويند، و آنچه را بدروغ همتاى خدا مىپنداشتند، از دست مىدهند!﴿24﴾
وَمِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَن يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِن يَرَوْاْ كُلَّ آيَةٍ لاَّ يُؤْمِنُواْ بِهَا حَتَّى إِذَا جَآؤُوكَ يُجَادِلُونَكَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَذَآ إِلاَّ أَسَاطِيرُ الأَوَّلِينَ﴿25﴾
پارهاى از آنها به (سخنان) تو، گوش فرامىدهند؛ ولى بر دلهاى آنان پردهها افکندهايم تا آن را نفهمند؛ و در گوش آنها، سنگينى قرار دادهايم. و (آنها بقدرى لجوجند که) اگر تمام نشانههاى حق را ببينند، ايمان نمىآورند؛ تا آنجا که وقتى به سراغ تو مىآيند که با تو پرخاشگرى کنند، کافران مىگويند: «اينها فقط افسانههاى پيشينيان است!»﴿25﴾
وَهُمْ يَنْهَوْنَ عَنْهُ وَيَنْأَوْنَ عَنْهُ وَإِن يُهْلِكُونَ إِلاَّ أَنفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَ﴿26﴾
آنها ديگران را از آن بازمىدارند؛ و خود نيز از آن دورى مىکنند؛ آنها جز خود را هلاک نمىکنند، ولى نمىفهمند!﴿26﴾
وَلَوْ تَرَىَ إِذْ وُقِفُواْ عَلَى النَّارِ فَقَالُواْ يَا لَيْتَنَا نُرَدُّ وَلاَ نُكَذِّبَ بِآيَاتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ﴿27﴾
کاش (حال آنها را) هنگامى که در برابر آتش (دوزخ) ايستادهاند، ببينى! مىگويند: اى کاش (بار ديگر، به دنيا) بازگردانده مىشديم، و آيات پروردگارمان را تکذيب نمىکرديم، و از مؤمنان مىبوديم!﴿27﴾
بَلْ بَدَا لَهُم مَّا كَانُواْ يُخْفُونَ مِن قَبْلُ وَلَوْ رُدُّواْ لَعَادُواْ لِمَا نُهُواْ عَنْهُ وَإِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ﴿28﴾
(آنها در واقع پشيمان نيستند،) بلکه اعمال و نيّاتى را که قبلاً پنهان مىکردند، در برابر آنها آشکار شده (و به وحشت افتادهاند). و اگر بازگردند، به همان اعمالى که از آن نهى شده بودند بازمىگردند؛ آنها دروغگويانند.﴿28﴾
وَقَالُواْ إِنْ هِيَ إِلاَّ حَيَاتُنَا الدُّنْيَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِينَ﴿29﴾
آنها گفتند: «چيزى جز اين زندگى دنياى ما نيست؛ و ما هرگز برانگيخته نخواهيم شد!»﴿29﴾
وَلَوْ تَرَى إِذْ وُقِفُواْ عَلَى رَبِّهِمْ قَالَ أَلَيْسَ هَذَا بِالْحَقِّ قَالُواْ بَلَى وَرَبِّنَا قَالَ فَذُوقُواْ العَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ﴿30﴾
اگر آنها را به هنگامى که در پيشگاه پروردگارشان ايستادهاند، ببينى! (به آنها) مىگويد: «آيا اين حق نيست؟» مىگويند: «آرى، قسم به پروردگارمان (حق است!)» مىگويد: «پس مجازات را بچشيد به سزاى آنچه انکار مىکرديد!»﴿30﴾
قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَاء اللّهِ حَتَّى إِذَا جَاءتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قَالُواْ يَا حَسْرَتَنَا عَلَى مَا فَرَّطْنَا فِيهَا وَهُمْ يَحْمِلُونَ أَوْزَارَهُمْ عَلَى ظُهُورِهِمْ أَلاَ سَاء مَا يَزِرُونَ﴿31﴾
آنها که لقاى پروردگار را تکذيب کردند، مسلماً زيان ديدند؛ (و اين تکذيب، ادامه مى يابد) تا هنگامى که ناگهان قيامت به سراغشان بيايد؛ مىگويند: «اى افسوس بر ما که درباره آن، کوتاهى کرديم!» و آنها (بار سنگين) گناهانشان را بر دوش مىکشند؛ چه بد بارى بر دوش خواهند داشت!﴿31﴾
وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلاَّ لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَلَلدَّارُ الآخِرَةُ خَيْرٌ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ﴿32﴾
زندگى دنيا، چيزى جز بازى و سرگرمى نيست! و سراى آخرت، براى آنها که پرهيزگارند، بهتر است! آيا نمىانديشيد؟!﴿32﴾
قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَيَحْزُنُكَ الَّذِي يَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لاَ يُكَذِّبُونَكَ وَلَكِنَّ الظَّالِمِينَ بِآيَاتِ اللّهِ يَجْحَدُونَ﴿33﴾
ما مىدانيم که گفتار آنها، تو را غمگين مىکند؛ ولى (غم مخور! و بدان که) آنها تو را تکذيب نمىکنند؛ بلکه ظالمان، آيات خدا را انکار مىنمايند.﴿33﴾
وَلَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِكَ فَصَبَرُواْ عَلَى مَا كُذِّبُواْ وَأُوذُواْ حَتَّى أَتَاهُمْ نَصْرُنَا وَلاَ مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِ اللّهِ وَلَقدْ جَاءكَ مِن نَّبَإِ الْمُرْسَلِينَ﴿34﴾
پيش از تو نيز پيامبرانى تکذيب شدند؛ و در برابر تکذيبها، صبر و استقامت کردند؛ و (در اين راه،) آزار ديدند، تا هنگامى که يارى ما به آنها رسيد. (تو نيز چنين باش! و اين، يکى از سنتهاى الهى است؛) و هيچ چيز نمىتواند سنن خدا را تغيير دهد؛ و اخبار پيامبران به تو رسيده است.﴿34﴾
وَإِن كَانَ كَبُرَ عَلَيْكَ إِعْرَاضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَن تَبْتَغِيَ نَفَقًا فِي الأَرْضِ أَوْ سُلَّمًا فِي السَّمَاء فَتَأْتِيَهُم بِآيَةٍ وَلَوْ شَاء اللّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدَى فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِينَ﴿35﴾
و اگر اعراض آنها بر تو سنگين است، چنانچه بتوانى نقبى در زمين بزنى، يا نردبانى به آسمان بگذارى (و اعماق زمين و آسمانها را جستجو کنى، چنين کن) تا آيه (و نشانه ديگرى) براى آنها بياورى! (ولى بدان که اين لجوجان، ايمان نمىآورند!) امّا اگر خدا بخواهد، آنها را (به اجبار) بر هدايت جمع خواهد کرد. (ولى هدايت اجبارى، چه سودى دارد؟) پس هرگز از جاهلان مباش!﴿35﴾
إِنَّمَا يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ وَالْمَوْتَى يَبْعَثُهُمُ اللّهُ ثُمَّ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ﴿36﴾
تنها کسانى (دعوت تو را) مىپذيرند که گوش شنوا دارند؛ امّا مردگان (و آنها که روح انسانى را از دست دادهاند، ايمان نمىآورند؛ و) خدا آنها را (در قيامت) برمىانگيزد؛ سپس به سوى او، بازمىگردند.﴿36﴾
وَقَالُواْ لَوْلاَ نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِّن رَّبِّهِ قُلْ إِنَّ اللّهَ قَادِرٌ عَلَى أَن يُنَزِّلٍ آيَةً وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ﴿37﴾
و گفتند: «چرا نشانه (و معجزهاى) از طرف پروردگارش بر او نازل نمىشود؟!» بگو: «خداوند، قادر است که نشانهاى نازل کند؛ ولى بيشتر آنها نمىدانند!»﴿37﴾
وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِي الأَرْضِ وَلاَ طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلاَّ أُمَمٌ أَمْثَالُكُم مَّا فَرَّطْنَا فِي الكِتَابِ مِن شَيْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ﴿38﴾
هيچ جنبندهاى در زمين، و هيچ پرندهاى که با دو بال خود پرواز مىکند، نيست مگر اينکه امتهايى همانند شما هستند. ما هيچ چيز را در اين کتاب، فرو گذار نکرديم؛ سپس همگى به سوى پروردگارشان محشور مىگردند.﴿38﴾
وَالَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا صُمٌّ وَبُكْمٌ فِي الظُّلُمَاتِ مَن يَشَإِ اللّهُ يُضْلِلْهُ وَمَن يَشَأْ يَجْعَلْهُ عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ﴿39﴾
آنها که آيات ما را تکذيب کردند، کرها و لالهايى هستند که در تاريکيها قرار دارند. هر کس را خدا بخواهد (و مستحق باشد،) گمراه مىکند؛ و هر کس را بخواهد (و شايسته بداند،) بر راه راست قرار خواهد داد.﴿39﴾
قُلْ أَرَأَيْتُكُم إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَغَيْرَ اللّهِ تَدْعُونَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ﴿40﴾
بگو: «به من خبر دهيد اگر عذاب پروردگار به سراغ شما آيد، يا رستاخيز برپا شود، آيا (براى حل مشکلات خود،) غير خدا را مىخوانيد اگر راست مىگوييد؟!»﴿40﴾
بَلْ إِيَّاهُ تَدْعُونَ فَيَكْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَيْهِ إِنْ شَاء وَتَنسَوْنَ مَا تُشْرِكُونَ﴿41﴾
(نه،) بلکه تنها او را مىخوانيد! و او اگر بخواهد، مشکلى را که بخاطر آن او را خواندهايد، برطرف مىسازد؛ و آنچه را (امروز) همتاى خدا قرارمىدهيد، (در آن روز) فراموش خواهيد کرد.﴿41﴾
وَلَقَدْ أَرْسَلنَآ إِلَى أُمَمٍ مِّن قَبْلِكَ فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ﴿42﴾
ما به سوى امتهايى که پيش از تو بودند، (پيامبرانى) فرستاديم؛ (و هنگامى که با اين پيامبران به مخالفت برخاستند،) آنها را با شدّت و رنج و ناراحتى مواجه ساختيم؛ شايد (بيدار شوند و در برابر حق،) خضوع کنند و تسليم گردند!﴿42﴾
فَلَوْلا إِذْ جَاءهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُواْ وَلَكِن قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ﴿43﴾
چرا هنگامى که مجازات ما به آنان رسيد، (خضوع نکردند و) تسليم نشدند؟! بلکه دلهاى آنها قساوت پيدا کرد؛ و شيطان، هر کارى را که مىکردند، در نظرشان زينت داد!﴿43﴾
فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّى إِذَا فَرِحُواْ بِمَا أُوتُواْ أَخَذْنَاهُم بَغْتَةً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ﴿44﴾
(آرى،) هنگامى که (اندرزها سودى نبخشيد، و) آنچه را به آنها يادآورى شده بود فراموش کردند، درهاى همه چيز (از نعمتها) را به روى آنها گشوديم؛ تا (کاملا)ً خوشحال شدند (و دل به آن بستند)؛ ناگهان آنها را گرفتيم (و سخت مجازات کرديم)؛ در اين هنگام، همگى مأيوس شدند؛ (و درهاى اميد به روى آنها بسته شد).﴿44﴾
فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ وَالْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴿45﴾
و (به اين ترتيب،) دنباله (زندگى) جمعيّتى که ستم کرده بودند، قطع شد. و ستايش مخصوص خداوند، پروردگار جهانيان است.﴿45﴾
قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلَى قُلُوبِكُم مَّنْ إِلَهٌ غَيْرُ اللّهِ يَأْتِيكُم بِهِ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ﴿46﴾
بگو: «به من خبر دهيد اگر خداوند، گوش و چشمهايتان را بگيرد، و بر دلهاى شما مهر نهد (که چيزى را نفهميد)، چه کسى جز خداست که آنها را به شما بدهد؟!» ببين چگونه آيات را به گونههاى مختلف براى آنها شرح مىدهيم، سپس آنها روى مىگردانند!﴿46﴾
قُلْ أَرَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ يُهْلَكُ إِلاَّ الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ﴿47﴾
بگو: «به من خبر دهيد اگر عذاب خدا بطور ناگهانى (و پنهانى) يا آشکارا به سراغ شما بيايد، آيا جز جمعيّت ستمکار هلاک مىشوند؟!»﴿47﴾
وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلاَّ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ فَمَنْ آمَنَ وَأَصْلَحَ فَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ﴿48﴾
ما پيامبران را، جز (به عنوان) بشارت دهنده و بيم دهنده، نمىفرستيم؛ آنها که ايمان بياورند و (خويشتن را) اصلاح کنند، نه ترسى بر آنهاست و نه غمگين مىشوند.﴿48﴾
وَالَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا يَمَسُّهُمُ الْعَذَابُ بِمَا كَانُواْ يَفْسُقُونَ﴿49﴾
و آنها که آيات ما را تکذيب کردند، عذاب (پروردگار) بخاطر نافرمانيها به آنان مىرسد.﴿49﴾
قُل لاَّ أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَآئِنُ اللّهِ وَلا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَلا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّي مَلَكٌ إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ مَا يُوحَى إِلَيَّ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الأَعْمَى وَالْبَصِيرُ أَفَلاَ تَتَفَكَّرُونَ﴿50﴾
بگو: «من نمىگويم خزاين خدا نزد من است؛ و من، (جز آنچه خدا به من بياموزد،) از غيب آگاه نيستم! و به شما نمىگويم من فرشتهام؛ تنها از آنچه به من وحى مىشود پيروى مىکنم.» بگو: «آيا نابينا و بينا مساويند؟! پس چرا نمىانديشيد؟!»﴿50﴾
وَأَنذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَن يُحْشَرُواْ إِلَى رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُم مِّن دُونِهِ وَلِيٌّ وَلاَ شَفِيعٌ لَّعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ﴿51﴾
و به وسيله آن (قرآن)، کسانى را که از روز حشر و رستاخيز مىترسند، بيم ده! (روزى که در آن،) ياور و سرپرست و شفاعتکنندهاى جز او [= خدا] ندارند؛ شايد پرهيزگارى پيشه کنند!﴿51﴾
وَلاَ تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِم مِّن شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِم مِّن شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ﴿52﴾
و کسانى را که صبح و شام خدا را مىخوانند، و جز ذات پاک او نظرى ندارند، از خود دور مکن! نه چيزى از حساب آنها بر توست، و نه چيزى از حساب تو بر آنها! اگر آنها را طرد کنى، از ستمگران خواهى بود!﴿52﴾
وَكَذَلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لِّيَقُولواْ أَهَؤُلاء مَنَّ اللّهُ عَلَيْهِم مِّن بَيْنِنَا أَلَيْسَ اللّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ﴿53﴾
و اين چنين بعضى از آنها را با بعض ديگر آزموديم (توانگران را بوسيله فقيران)؛ تا بگويند: «آيا اينها هستند که خداوند از ميان ما (برگزيده، و) بر آنها منّت گذارده (و نعمت ايمان بخشيده است؟!» آيا خداوند، شاکران را بهتر نمىشناسد؟!﴿53﴾
وَإِذَا جَاءكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلاَمٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَن عَمِلَ مِنكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ﴿54﴾
هرگاه کسانى که به آيات ما ايمان دارند نزد تو آيند، به آنها بگو: «سلام بر شما پروردگارتان، رحمت را بر خود فرض کرده؛ هر کس از شما کار بدى از روى نادانى کند، سپس توبه و اصلاح (و جبران) نمايد، (مشمول رحمت خدا مىشود چرا که) او آمرزنده مهربان است.»﴿54﴾
وَكَذَلِكَ نفَصِّلُ الآيَاتِ وَلِتَسْتَبِينَ سَبِيلُ الْمُجْرِمِينَ﴿55﴾
و اين چنين آيات را برميشمريم، (تا حقيقت بر شما روشن شود،) و راه گناهکاران آشکار گردد.﴿55﴾
قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ قُل لاَّ أَتَّبِعُ أَهْوَاءكُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُهْتَدِينَ﴿56﴾
بگو: «من از پرستش کسانى که غير از خدا مىخوانيد، نهى شدهام!» بگو: «من از هوى و هوسهاى شما، پيروى نمىکنم؛ اگر چنين کنم، گمراه شدهام؛ و از هدايتيافتگان نخواهم بود!»﴿56﴾
قُلْ إِنِّي عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّي وَكَذَّبْتُم بِهِ مَا عِندِي مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلّهِ يَقُصُّ الْحَقَّ وَهُوَ خَيْرُ الْفَاصِلِينَ﴿57﴾
بگو: «من دليل روشنى از پروردگارم دارم؛ و شما آن را تکذيب کردهايد! آنچه شما در باره آن (از نزول عذاب الهى) عجله داريد، به دستِ من نيست !حکم و فرمان، تنها از آنِ خداست! حق را از باطل جدا مىکند، و او بهترين جداکننده (حق از باطل) است.»﴿57﴾
قُل لَّوْ أَنَّ عِندِي مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ لَقُضِيَ الأَمْرُ بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَاللّهُ أَعْلَمُ بِالظَّالِمِينَ﴿58﴾
بگو: «اگر آنچه درباره آن عجله داريد نزد من بود، (و به درخواست شما ترتيباثر مىدادم، عذاب الهى بر شما نازل مىگشت؛) و کار ميان من و شما پايان گرفته بود؛ ولى خداوند ظالمان را بهتر مىشناسد (و بموقع مجازات مىکند.)»﴿58﴾
وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلاَّ يَعْلَمُهَا وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ﴿59﴾
کليدهاى غيب، تنها نزد اوست؛ و جز او، کسى آنها را نمىداند. او آنچه را در خشکى و درياست مىداند؛ هيچ برگى (از درختى) نمىافتد، مگر اينکه از آن آگاه است؛ و نه هيچ دانهاى در تاريکيهاى زمين، و نه هيچ تر و خشکى وجود دارد، جز اينکه در کتابى آشکار [= در کتاب علم خدا] ثبت است.﴿59﴾
وَهُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُم بِاللَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا جَرَحْتُم بِالنَّهَارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيهِ لِيُقْضَى أَجَلٌ مُّسَمًّى ثُمَّ إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ يُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ﴿60﴾
او کسى است که (روح) شما را در شب (به هنگام خواب) مىگيرد؛ و از آنچه در روز کردهايد، با خبر است؛ سپس در روز شما را (از خواب) برمىانگيزد؛ و (اين وضع همچنان ادامه مىيابد) تا سرآمد معينى فرا رسد؛ سپس بازگشت شما به سوى اوست؛ و سپس شما را از آنچه عمل مىکرديد، با خبر مىسازد.﴿60﴾
وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَيُرْسِلُ عَلَيْكُم حَفَظَةً حَتَّىَ إِذَا جَاء أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنَا وَهُمْ لاَ يُفَرِّطُونَ﴿61﴾
او بر بندگان خود تسلّط کامل دارد؛ و مراقبانى بر شما مىگمارد؛ تا زمانى که يکى از شما را مرگ فرا رسد؛ (در اين موقع،) فرستادگان ما جان او را مىگيرند؛ و آنها (در نگاهدارى حساب عمر و اعمال بندگان،) کوتاهى نمىکنند.﴿61﴾
ثُمَّ رُدُّواْ إِلَى اللّهِ مَوْلاَهُمُ الْحَقِّ أَلاَ لَهُ الْحُكْمُ وَهُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِينَ﴿62﴾
سپس (تمام بندگان) به سوى خدا، که مولاى حقيقى آنهاست، بازمىگردند. بدانيد که حکم و داورى، مخصوص اوست؛ و او، سريعترين حسابگران است!﴿62﴾
قُلْ مَن يُنَجِّيكُم مِّن ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعاً وَخُفْيَةً لَّئِنْ أَنجَانَا مِنْ هَذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ﴿63﴾
بگو: «چه کسى شما را از تاريکيهاى خشکى و دريا رهايى مىبخشد؟ در حالى که او را با حالت تضرع (و آشکارا) و در پنهانى مىخوانيد؛ (و مىگوييد:) اگر از اين (خطرات و ظلمتها) ما را رهايى مىبخشد، از شکرگزاران خواهيم بود.»﴿63﴾
قُلِ اللّهُ يُنَجِّيكُم مِّنْهَا وَمِن كُلِّ كَرْبٍ ثُمَّ أَنتُمْ تُشْرِكُونَ﴿64﴾
بگو: «خداوند شما را از اينها، و از هر مشکل و ناراحتى، نجات مىدهد؛ باز هم شما براى او شريک قرار مىدهيد! (و راه کفر مىپوييد.)»﴿64﴾
قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ﴿65﴾
بگو: «او قادر است که از بالا يا از زير پاى شما، عذابى بر شما بفرستد؛ يا بصورت دستههاى پراکنده شما را با هم بياميزد؛ و طعم جنگ (و اختلاف) را به هر يک از شما بوسيله ديگرى بچشاند.» ببين چگونه آيات گوناگون را (براى آنها) بازگو مىکنيم! شايد بفهمند (و بازگردند)!﴿65﴾
وَكَذَّبَ بِهِ قَوْمُكَ وَهُوَ الْحَقُّ قُل لَّسْتُ عَلَيْكُم بِوَكِيلٍ﴿66﴾
قوم و جمعيّت تو، آن (آيات الهى) را تکذيب و انکار کردند، در حالى که حق است! (به آنها) بگو: «من مسؤول (ايمانآوردن) شما نيستم! (وظيفه من، تنها ابلاغ رسالت است، نه اجبار شما بر ايمان.)»﴿66﴾
لِّكُلِّ نَبَإٍ مُّسْتَقَرٌّ وَسَوْفَ تَعْلَمُونَ﴿67﴾
هر خيرى (که خداوند به شما داده،) سرانجام قرارگاهى دارد، (و در موعد خود انجام ميگيرد.) و بزودى خواهيد دانست!﴿67﴾
وَإِذَا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آيَاتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ وَإِمَّا يُنسِيَنَّكَ الشَّيْطَانُ فَلاَ تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ﴿68﴾
هرگاه کسانى را ديدى که آيات ما را استهزا مىکنند، از آنها روى بگردان تا به سخن ديگرى بپردازند! و اگر شيطان از ياد تو ببرد، هرگز پس از يادآمدن با اين جمعيّت ستمگر منشين!﴿68﴾
وَمَا عَلَى الَّذِينَ يَتَّقُونَ مِنْ حِسَابِهِم مِّن شَيْءٍ وَلَكِن ذِكْرَى لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ﴿69﴾
و (اگر) افراد با تقوا (براى ارشاد و اندرز با آنها بنشينند)، چيزى از حساب (و گناه) آنها بر ايشان نيست؛ ولى (اين کار، بايد تنها) براى يادآورى آنها باشد، شايد (بشنوند و) تقوى پيشه کنند!﴿69﴾
وَذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَهُمْ لَعِبًا وَلَهْوًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَذَكِّرْ بِهِ أَن تُبْسَلَ نَفْسٌ بِمَا كَسَبَتْ لَيْسَ لَهَا مِن دُونِ اللّهِ وَلِيٌّ وَلاَ شَفِيعٌ وَإِن تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لاَّ يُؤْخَذْ مِنْهَا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ أُبْسِلُواْ بِمَا كَسَبُواْ لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِيمٍ وَعَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُواْ يَكْفُرُونَ﴿70﴾