بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
حم﴿1﴾
حم﴿1﴾
تَنزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ﴿2﴾
اين کتاب از سوى خداوند عزيز و حکيم نازل شده است!﴿2﴾
إِنَّ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِّلْمُؤْمِنِينَ﴿3﴾
بىشکّ در آسمانها و زمين نشانههاى (فراوانى) براى مؤمنان وجود دارد؛﴿3﴾
وَفِي خَلْقِكُمْ وَمَا يَبُثُّ مِن دَابَّةٍ آيَاتٌ لِّقَوْمٍ يُوقِنُونَ﴿4﴾
و نيز در آفرينش شما و جنبندگانى که (در سراسر زمين) پراکنده ساخته، نشانههايى است براى جمعيّتى که اهل يقينند.﴿4﴾
وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاء مِن رِّزْقٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ آيَاتٌ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ﴿5﴾
و نيز در آمد و شد شب و روز، و رزق (و بارانى) که خداوند از آسمان نازل کرده و بوسيله آن زمين را بعد از مردنش حيات بخشيده و همچنين در وزش بادها، نشانههاى روشنى است براى گروهى که اهل تفکّرند!﴿5﴾
تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَ اللَّهِ وَآيَاتِهِ يُؤْمِنُونَ﴿6﴾
اينها آيات خداوند است که ما آن را بحقّ بر تو تلاوت مىکنيم؛ اگر آنها به اين آيات ايمان نياورند، به کدام سخن بعد از سخن خدا و آياتش ايمان مىآورند؟!﴿6﴾
وَيْلٌ لِّكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ﴿7﴾
واى بر هر دروغگوى گنهکار…﴿7﴾
يَسْمَعُ آيَاتِ اللَّهِ تُتْلَى عَلَيْهِ ثُمَّ يُصِرُّ مُسْتَكْبِرًا كَأَن لَّمْ يَسْمَعْهَا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ﴿8﴾
که پيوسته آيات خدا را مىشنود که بر او تلاوت مىشود، امّا از روى تکبّر اصرار بر مخالفت دارد؛ گويى اصلاً آن را هيچ نشنيده است؛ چنين کسى را به عذابى دردناک بشارت ده!﴿8﴾
وَإِذَا عَلِمَ مِنْ آيَاتِنَا شَيْئًا اتَّخَذَهَا هُزُوًا أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ﴿9﴾
و هرگاه از بعضى آيات ما آگاه شود، آن را به باد استهزا مىگيرد؛ براى آنان عذاب خوارکنندهاى است!﴿9﴾
مِن وَرَائِهِمْ جَهَنَّمُ وَلَا يُغْنِي عَنْهُم مَّا كَسَبُوا شَيْئًا وَلَا مَا اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاء وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ﴿10﴾
و پشت سرشان دوزخ است؛ و هرگز آنچه را به دست آوردهاند آنها را (از عذاب الهى) رهايى نمىبخشد، و نه اوليايى که غير از خدا براى خود برگزيدند (مايه نجاتشان خواهند بود)؛ و عذاب بزرگى براى آنهاست!﴿10﴾
هَذَا هُدًى وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذَابٌ مَّن رِّجْزٍ أَلِيمٌ﴿11﴾
اين (قرآن) مايه هدايت است، و کسانى که به آيات پروردگارشان کافر شدند، عذابى سخت و دردناک دارند!﴿11﴾
اللَّهُ الَّذِي سخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فِيهِ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ﴿12﴾
خداوند همان کسى است که دريا را مسخّر شما کرد تا کشتيها بفرمانش در آن حرکت کنند و بتوانند از فضل او بهره گيريد، و شايد شکر نعمتهايش را بجا آوريد!﴿12﴾
وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مِّنْهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لَّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ﴿13﴾
او آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است همه را از سوى خودش مسخّر شما ساخته؛ در اين نشانههاى (مهمّى) است براى کسانى که انديشه مىکنند!﴿13﴾
قُل لِّلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لا يَرْجُون أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْمًا بِما كَانُوا يَكْسِبُونَ﴿14﴾
به مؤمنان بگو: «کسانى را که اميد به ايّام اللّه [= روز رستاخيز] ندارند مورد عفو قرار دهند تا خداوند هر قومى را به اعمالى که انجام مىدادند جزا دهد»!﴿14﴾
مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاء فَعَلَيْهَا ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ﴿15﴾
هر کس کار شايستهاى بجا آورد، براى خود بجا آورده است؛ و کسى که کار بد مىکند، به زيان خود اوست؛ سپس همه شما به سوى پروردگارتان بازگردانده مىشويد!﴿15﴾
وَلَقَدْ آتَيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ﴿16﴾
ما بنى اسرائيل را کتاب (آسمانى) و حکومت و نبّوت بخشيديم و از روزيهاى پاکيزه به آنها عطا کرديم و آنان را بر جهانيان (و مردم عصر خويش) برترى بخشيديم؛﴿16﴾
وَآتَيْنَاهُم بَيِّنَاتٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمْ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ﴿17﴾
و دلايل روشنى از امر نبّوت و شريعت در اختيارشان قرار داديم؛ آنها اختلاف نکردند مگر بعد از علم و آگاهى؛ و اين اختلاف بخاطر ستم و برترىجويى آنان بود؛ امّا پروردگارت روز قيامت در ميان آنها در آنچه اختلاف داشتند داورى مىکند.﴿17﴾
ثُمَّ جَعَلْنَاكَ عَلَى شَرِيعَةٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاء الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ﴿18﴾
سپس تو را بر شريعت و آيين حقّى قرار داديم؛ از آن پيروى کن و از هوسهاى کسانى که آگاهى ندارند پيروى مکن!﴿18﴾
إِنَّهُمْ لَن يُغْنُوا عَنكَ مِنَ اللَّهِ شَيئًا وإِنَّ الظَّالِمِينَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ وَاللَّهُ وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ﴿19﴾
آنها هرگز نمىتوانند تو را در برابر خداوند بىنياز کنند (و از عذابش برهانند)؛ و ظالمان يار و ياور يکديگرند، امّا خداوند يار و ياور پرهيزگاران است!﴿19﴾
هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمِ يُوقِنُونَ﴿20﴾
اين (قرآن و شريعت آسمانى) وسايل بينايى و مايه هدايت و رحمت است براى مردمى که (به آن) يقين دارند!﴿20﴾
أًمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئَاتِ أّن نَّجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْيَاهُم وَمَمَاتُهُمْ سَاء مَا يَحْكُمُونَ﴿21﴾
آيا کسانى که مرتکب بديها و گناهان شدند گمان کردند که ما آنها را همچون کسانى قرارمىدهيم که ايمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند که حيات و مرگشان يکسان باشد؟! چه بد داورى مىکنند!﴿21﴾
وَخَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَلِتُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ﴿22﴾
و خداوند آسمانها و زمين را بحقّ آفريده است تا هر کس در برابر اعمالى که انجام داده است جزا داده شود؛ و به آنها ستمى نخواهد شد!﴿22﴾
أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن يَهْدِيهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ﴿23﴾
آيا ديدى کسى را که معبود خود را هواى نفس خويش قرار داده و خداوند او را با آگاهى (بر اينکه شايسته هدايت نيست) گمراه ساخته و بر گوش و قلبش مُهر زده و بر چشمش پردهاى افکنده است؟! با اين حال چه کسى مىتواند غير از خدا او را هدايت کند؟! آيا متذکّر نمىشويد؟!﴿23﴾
وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ وَمَا لَهُم بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ﴿24﴾
آنها گفتند: «چيزى جز همين زندگى دنياى ما در کار نيست؛ گروهى از ما مىميرند و گروهى جاى آنها را مىگيرند؛ و جز طبيعت و روزگار ما را هلاک نمىکند!» آنان به اين سخن که مىگويند علمى ندارند، بلکه تنها حدس مىزنند (و گمانى بىپايه دارند)!﴿24﴾
وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ مَّا كَانَ حُجَّتَهُمْ إِلَّا أَن قَالُوا ائْتُوا بِآبَائِنَا إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ﴿25﴾
و هنگامى که آيات روشن ما بر آنها خوانده مىشود، دليلى در برابر آن ندارند جز اينکه مىگويند: «اگر راست مىگوييد پدران ما را (زنده کنيد) و بياوريد (تا گواهى دهند)!»﴿25﴾
قُلِ اللَّهُ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يَجْمَعُكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيبَ فِيهِ وَلَكِنَّ أَكَثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ﴿26﴾
بگو: «خداوند شما را زنده مىکند، سپس مىميراند، بار ديگر در روز قيامت که در آن ترديدى نيست گردآورى مىکند؛ ولى بيشتر مردم نمىدانند.»﴿26﴾
وَلَلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرضِ وَيَومَ تَقُومُ السَّاعَةُ يَوْمَئِذٍ يَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ﴿27﴾
مالکيّت و حاکميّت آسمانها و زمين براى خداست؛ و آن روز که قيامت برپا شود اهل باطل زيان مىبينند!﴿27﴾
وَتَرَى كُلَّ أُمَّةٍ جَاثِيَةً كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَى إِلَى كِتَابِهَا الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ﴿28﴾
در آن روز هر امّتى را مىبينى (که از شدّت ترس و وحشت) بر زانو نشسته؛ هر امّتى بسوى کتابش خوانده مىشود، و (به آنها مىگويند:) امروز جزاى آنچه را انجام مىداديد به شما مىدهند!﴿28﴾
هَذَا كِتَابُنَا يَنطِقُ عَلَيْكُم بِالْحَقِّ إِنَّا كُنَّا نَسْتَنسِخُ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ﴿29﴾
اين کتاب ما است که بحق با شما سخن مىگويد (و اعمال شما را بازگو مىکند)؛ ما آنچه را انجام مىداديد مىنوشتيم!﴿29﴾
فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَيُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِي رَحْمَتِهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ﴿30﴾
امّا کسانى که ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، پروردگارشان آنها را در رحمت خود وارد مىکند؛ اين همان پيروزى بزرگ است!﴿30﴾
وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُوا أَفَلَمْ تَكُنْ آيَاتِي تُتْلَى عَلَيْكُمْ فَاسْتَكْبَرْتُمْ وَكُنتُمْ قَوْمًا مُّجْرِمِينَ﴿31﴾
امّا کسانى که کافر شدند (به آنها گفته مىشود:) مگر آيات من بر شما خوانده نمىشد و شما استکبار کرديد و قوم مجرمى بوديد؟!﴿31﴾
وَإِذَا قِيلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَالسَّاعَةُ لَا رَيْبَ فِيهَا قُلْتُم مَّا نَدْرِي مَا السَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنًّا وَمَا نَحْنُ بِمُسْتَيْقِنِينَ﴿32﴾
و هنگامى که گفته مىشد: «وعده خداوند حقّ است، و در قيامت هيچ شکّى نيست» ، شما مىگفتيد: «ما نمىدانيم قيامت چيست؟ ما تنها گمانى در اين باره داريم، و به هيچوجه يقين نداريم!»﴿32﴾
وَبَدَا لَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا عَمِلُوا وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُون﴿33﴾
و بديهاى اعمالشان براى آنان آشکار مىشود، و سرانجام آنچه را استهزا مىکردند آنها را فرامىگيرد!﴿33﴾
وَقِيلَ الْيَوْمَ نَنسَاكُمْ كَمَا نَسِيتُمْ لِقَاء يَوْمِكُمْ هَذَا وَمَأْوَاكُمْ النَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّاصِرِينَ﴿34﴾
و به آنها گفته مىشود: «امروز شما را فراموش مىکنيم همانگونه که شما ديدار امروزتان را فراموش کرديد؛ و جايگاه شما دوزخ است و هيچ ياورى نداريد!﴿34﴾
ذَلِكُم بِأَنَّكُمُ اتَّخَذْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ هُزُوًا وَغَرَّتْكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا فَالْيَوْمَ لَا يُخْرَجُونَ مِنْهَا وَلَا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ﴿35﴾
اين بخاطر آن است که شما آيات خدا را به مسخره گرفتيد و زندگى دنيا شما را فريب داد! «امروز نه آنان را از دوزخ بيرون مىآورند، و نه هيچگونه عذرى از آنها پذيرفته مىشود!﴿35﴾
فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَرَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴿36﴾
پس حمد و ستايش مخصوص خداست، پروردگار آسمانها و پروردگار زمين و پروردگار همه جهانيان!﴿36﴾
وَلَهُ الْكِبْرِيَاء فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴿37﴾
و براى اوست کبريا و عظمت در آسمانها و زمين، و اوست عزيز و حکيم!﴿37﴾