بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴿1﴾
آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است، براى خدا تسبيح مىگويد؛ و او عزيز و حکيم است!﴿1﴾
هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِن دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ مَا ظَنَنتُمْ أَن يَخْرُجُوا وَظَنُّوا أَنَّهُم مَّانِعَتُهُمْ حُصُونُهُم مِّنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُم بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ﴿2﴾
او کسى است که کافران اهل کتاب را در نخستين برخورد (با مسلمانان) از خانههايشان بيرون راند! گمان نمىکرديد آنان خارج شوند، و خودشان نيز گمان مىکردند که دِژهاى محکمشان آنها را از عذاب الهى مانع مىشود؛ امّا خداوند از آنجا که گمان نمىکردند به سراغشان آمد و در دلهايشان ترس و وحشت افکند، بگونهاى که خانههاى خود را با دست خويش و با دست مؤمنان ويران مىکردند؛ پس عبرت بگيريد اى صاحبان چشم!﴿2﴾
وَلَوْلَا أَن كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلَاء لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابُ النَّارِ﴿3﴾
و اگر نه اين بود که خداوند ترک وطن را بر آنان مقرّر داشته بود، آنها را در همين دنيا مجازات مىکرد؛ و براى آنان در آخرت نيز عذاب آتش است!﴿3﴾
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَمَن يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ﴿4﴾
اين به خاطر آن است که آنها با خدا و رسولش دشمنى کردند؛ و هر کس با خدا دشمنى کند (بايد بداند) که خدا مجازات شديدى دارد!﴿4﴾
مَا قَطَعْتُم مِّن لِّينَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلَى أُصُولِهَا فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَلِيُخْزِيَ الْفَاسِقِينَ﴿5﴾
هر درخت باارزش نخل را قطع کرديد يا آن را به حال خود واگذاشتيد، همه به فرمان خدا بود؛ و براى اين بود که فاسقان را خوار و رسوا کند!﴿5﴾
وَمَا أَفَاء اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِكَابٍ وَلَكِنَّ اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَن يَشَاء وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴿6﴾
و آنچه را خدا از آنان [= يهود] به رسولش بازگردانده (و بخشيده) چيزى است که شما براى به دست آوردن آن (زحمتى نکشيديد،) نه اسبى تاختيد و نه شترى؛ ولى خداوند رسولان خود را بر هر کس بخواهد مسلّط مىسازد؛ و خدا بر هر چيز توانا است!﴿6﴾
مَّا أَفَاء اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاء مِنكُمْ وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ﴿7﴾
آنچه را خداوند از اهل اين آباديها به رسولش بازگرداند، از آن خدا و رسول و خويشاوندان او، و يتيمان و مستمندان و در راه ماندگان است، تا (اين اموال عظيم) در ميان ثروتمندان شما دست به دست نگردد! آنچه را رسول خدا براى شما آورده بگيريد (و اجرا کنيد)، و از آنچه نهى کرده خوددارى نماييد؛ و از (مخالفت) خدا بپرهيزيد که خداوند کيفرش شديد است!﴿7﴾
لِلْفُقَرَاء الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِن دِيارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا وَيَنصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ﴿8﴾
اين اموال براى فقيران مهاجرانى است که از خانه و کاشانه و اموال خود بيرون رانده شدند در حالى که فضل الهى و رضاى او را مىطلبند و خدا و رسولش را يارى مىکنند؛ و آنها راستگويانند!﴿8﴾
وَالَّذِينَ تَبَوَّؤُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِن قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴿9﴾
و براى کسانى است که در اين سرا [= سرزمين مدينه] و در سراى ايمان پيش از مهاجران مسکن گزيدند و کسانى را که به سويشان هجرت کنند دوست مىدارند، و در دل خود نيازى به آنچه به مهاجران داده شده احساس نمىکنند و آنها را بر خود مقدّم مىدارند هر چند خودشان بسيار نيازمند باشند؛ کسانى که از بخل و حرص نفس خويش باز داشته شدهاند رستگارانند!﴿9﴾
وَالَّذِينَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ﴿10﴾
(همچنين) کسانى که بعد از آنها [= بعد از مهاجران و انصار] آمدند و مىگويند: «پروردگارا! ما و برادرانمان را که در ايمان بر ما پيشى گرفتند بيامرز، و در دلهايمان حسد و کينهاى نسبت به مؤمنان قرار مده! پروردگارا، تو مهربان و رحيمى!»﴿10﴾
أَلَمْ تَر إِلَى الَّذِينَ نَافَقُوا يَقُولُونَ لِإِخْوَانِهِمُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَئِنْ أُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَلَا نُطِيعُ فِيكُمْ أَحَدًا أَبَدًا وَإِن قُوتِلْتُمْ لَنَنصُرَنَّكُمْ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ﴿11﴾
آيا منافقان را نديدى که پيوسته به برادران کفارشان از اهل کتاب مىگفتند: «هرگاه شما را (از وطن) بيرون کنند، ما هم با شما بيرون خواهيم رفت و هرگز سخن هيچ کس را درباره شما اطاعت نخواهيم کرد؛ و اگر با شما پيکار شود، ياريتان خواهيم نمود!» خداوند شهادت مىدهد که آنها دروغگويانند!﴿11﴾
لَئِنْ أُخْرِجُوا لَا يَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَلَئِن قُوتِلُوا لَا يَنصُرُونَهُمْ وَلَئِن نَّصَرُوهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يُنصَرُونَ﴿12﴾
اگر آنها را بيرون کنند با آنان بيرون نمىروند، و اگر با آنها پيکار شود ياريشان نخواهند کرد، و اگر ياريشان کنند پشت به ميدان کرده فرار مىکنند؛ سپس کسى آنان را يارى نمىکند!﴿12﴾
لَأَنتُمْ أَشَدُّ رَهْبَةً فِي صُدُورِهِم مِّنَ اللَّهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَفْقَهُونَ﴿13﴾
وحشت از شما در دلهاى آنها بيش از ترس از خداست؛ اين به خاطر آن است که آنها گروهى نادانند!﴿13﴾
لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرًى مُّحَصَّنَةٍ أَوْ مِن وَرَاء جُدُرٍ بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّى ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْقِلُونَ﴿14﴾
آنها هرگز با شما بصورت گروهى نمىجنگند جز در دژهاى محکم يا از پشت ديوارها! پيکارشان در ميان خودشان شديد است، (امّا در برابر شما ضعيف!) آنها را متّحد مىپندارى، در حالى که دلهايشان پراکنده است؛ اين به خاطر آن است که آنها قومى هستند که تعقّل نمىکنند!﴿14﴾
كَمَثَلِ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ قَرِيبًا ذَاقُوا وَبَالَ أَمْرِهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ﴿15﴾
کار اين گروه از يهود همانند کسانى است که کمى قبل از آنان بودند، طعم تلخ کار خود را چشيدند و براى آنها عذابى دردناک است!﴿15﴾
كَمَثَلِ الشَّيْطَانِ إِذْ قَالَ لِلْإِنسَانِ اكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِّنكَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ﴿16﴾
کار آنها همچون شيطان است که به انسان گفت: «کافر شو (تا مشکلات تو را حل کنم)!» امّا هنگامى که کافر شد گفت: «من از تو بيزارم، من از خداوندى که پروردگار عالميان است بيم دارم!»﴿16﴾
فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَا أَنَّهُمَا فِي النَّارِ خَالِدَيْنِ فِيهَا وَذَلِكَ جَزَاء الظَّالِمِينَ﴿17﴾
سرانجام کارشان اين شد که هر دو در آتش دوزخ خواهند بود، جاودانه در آن مىمانند؛ و اين است کيفر ستمکاران!﴿17﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ﴿18﴾
اى کسانى که ايمان آوردهايد از (مخالفت) خدا بپرهيزيد؛ و هر کس بايد بنگرد تا براى فردايش چه چيز از پيش فرستاده؛ و از خدا بپرهيزيد که خداوند از آنچه انجام مىدهيد آگاه است!﴿18﴾
وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ أُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ﴿19﴾
و همچون کسانى نباشيد که خدا را فراموش کردند و خدا نيز آنها را به «خود فراموشى» گرفتار کرد، آنها فاسقانند.﴿19﴾
لَا يَسْتَوِي أَصْحَابُ النَّارِ وَأَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمُ الْفَائِزُونَ﴿20﴾
هرگز دوزخيان و بهشتيان يکسان نيستند؛ اصحاب بهشت رستگار و پيروزند!﴿20﴾
لَوْ أَنزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَّرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ﴿21﴾
اگر اين قرآن را بر کوهى نازل مىکرديم، مىديدى که در برابر آن خاشع مىشود و از خوف خدا مىشکافد! اينها مثالهايى است که براى مردم مىزنيم، شايد در آن بينديشيد!﴿21﴾
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ﴿22﴾
او خدايى است که معبودى جز او نيست، داناى آشکار و نهان است، و او رحمان و رحيم است!﴿22﴾
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ﴿23﴾
و خدايى است که معبودى جز او نيست، حاکم و مالک اصلى اوست، از هر عيب منزّه است، به کسى يتم نمىکند، امنيّت بخش است، مراقب همه چيز است، قدرتمندى شکستناپذير که با اراده نافذ خود هر امرى را اصلاح مىکند، و شايسته عظمت است؛ خداوند منزّه است از آنچه شريک براى او قرارمىدهند!﴿23﴾
هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاء الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴿24﴾
او خداوندى است خالق، آفرينندهاى بىسابقه، و صورتگرى (بىنظير)؛ براى او نامهاى نيک است؛ آنچه در آسمانها و زمين است تسبيح او مىگويند؛ و او عزيز و حکيم است!﴿24﴾