بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الم﴿1﴾
الم﴿1﴾
غُلِبَتِ الرُّومُ﴿2﴾
روميان مغلوب شدند!﴿2﴾
فِي أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ﴿3﴾
(و اين شکست) در سرزمين نزديکى رخ داد؛ امّا آنان پس از (اين) مغلوبيّت بزودى غلبه خواهند کرد…﴿3﴾
فِي بِضْعِ سِنِينَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِن قَبْلُ وَمِن بَعْدُ وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ﴿4﴾
در چند سال همه کارها از آن خداست؛ چه قبل و چه بعد (از اين شکست و پيروزى)؛ و در آن روز، مؤمنان (بخاطر پيروزى ديگرى) خوشحال خواهند شد…﴿4﴾
بِنَصْرِ اللَّهِ يَنصُرُ مَن يَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ﴿5﴾
به سبب يارى خداوند؛ و او هر کس را بخواهد يارى مىدهد؛ و او صاحب قدرت و رحيم است!﴿5﴾
وَعْدَ اللَّهِ لَا يُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ﴿6﴾
اين وعدهاى است که خدا کرده؛ و خداوند هرگز از وعدهاش تخلّف نمىکند؛ ولى بيشتر مردم نمىدانند!﴿6﴾
يَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِّنَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ﴿7﴾
آنها فقط ظاهرى از زندگى دنيا را مىدانند، و از آخرت (و پايان کار) غافلند!﴿7﴾
أَوَلَمْ يَتَفَكَّرُوا فِي أَنفُسِهِمْ مَا خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَأَجَلٍ مُّسَمًّى وَإِنَّ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ بِلِقَاءِ رَبِّهِمْ لَكَافِرُونَ﴿8﴾
آيا آنان با خود نينديشيدند که خداوند، آسمانها و زمين و آنچه را ميان آن دو است جز بحق و براى زمان معيّنى نيافريده است؟! ولى بسيارى از مردم (رستاخيز و) لقاى پروردگارشان را منکرند!﴿8﴾
أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَأَثَارُوا الْأَرْضَ وَعَمَرُوهَا أَكْثَرَ مِمَّا عَمَرُوهَا وَجَاءَتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَكِن كَانُوا أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ﴿9﴾
آيا در زمين گردش نکردند تا ببينند عاقبت کسانى که قبل از آنان بودند چگونه بود؟! آنها نيرومندتر از اينان بودند، و زمين را (براى زراعت و آبادى)بيش از اينان دگرگون ساختند و آباد کردند، و پيامبرانشان با دلايل روشن به سراغشان آمدند (امّا آنها انکار کردند و کيفر خود را ديدند)؛ خداوند هرگز به آنان ستم نکرد، آنها به خودشان ستم مىکردند!﴿9﴾
ثُمَّ كَانَ عَاقِبَةَ الَّذِينَ أَسَاؤُوا السُّوأَى أَن كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَكَانُوا بِهَا يَسْتَهْزِؤُون﴿10﴾
سپس سرانجام کسانى که اعمال بد مرتکب شدند به جايى رسيد که آيات خدا را تکذيب کردند و آن را به مسخره گرفتند!﴿10﴾
اللَّهُ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ﴿11﴾
خداوند آفرينش را آغاز مىکند، سپس آن را بازمىگرداند، سپس شما را بسوى او باز مىگردانند!﴿11﴾
وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُبْلِسُ الْمُجْرِمُونَ﴿12﴾
آن روز که قيامت برپا مىشود، مجرمان در نوميدى و غم و اندوه فرو مىروند!﴿12﴾
وَلَمْ يَكُن لَّهُم مِّن شُرَكَائِهِمْ شُفَعَاءُ وَكَانُوا بِشُرَكَائِهِمْ كَافِرِينَ﴿13﴾
و براى آنان شفيعانى از معبودانشان نخواهد بود، و نسبت به معبودهايى که آنها را همتاى خدا قرار داده بودند کافر مىشوند!﴿13﴾
وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يَوْمَئِذٍ يَتَفَرَّقُونَ﴿14﴾
آن روز که قيامت برپا مىگردد، (مردم) از هم جدا مىشوند؛﴿14﴾
فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَهُمْ فِي رَوْضَةٍ يُحْبَرُونَ﴿15﴾
امّا آنان که ايمان آورده و اعمال صالح انجام دادند، در باغى از بهشت شاد و مسرور خواهند بود.﴿15﴾
وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا وَلِقَاءِ الْآخِرَةِ فَأُوْلَئِكَ فِي الْعَذَابِ مُحْضَرُونَ﴿16﴾
و امّا آنان که به آيات ما و لقاى آخرت کافر شدند، در عذاب الهى احضار مىشوند.﴿16﴾
فَسُبْحَانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَحِينَ تُصْبِحُونَ﴿17﴾
منزّه است خداوند به هنگامى که شام مىکنيد و صبح مىکنيد؛﴿17﴾
وَلَهُ الْحَمْدُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَعَشِيًّا وَحِينَ تُظْهِرُونَ﴿18﴾
و حمد و ستايش مخصوص اوست در آسمان و زمين، و به هنگام عصر و هنگامى که ظهر مىکنيد.﴿18﴾
يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَيُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَكَذَلِكَ تُخْرَجُونَ﴿19﴾
او زنده را از مرده بيرون مىآورد، و مرده را از زنده، و زمين را پس از مردنش حيات مىبخشد، و به همين گونه روز قيامت (از گورها) بيرون آورده مىشويد!﴿19﴾
وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ إِذَا أَنتُم بَشَرٌ تَنتَشِرُونَ﴿20﴾
از نشانههاى او اين است که شما را از خاک آفريد، سپس بناگاه انسانهايى شديد و در روى زمين گسترش يافتيد!﴿20﴾
وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ﴿21﴾
و از نشانههاى او اينکه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفريد تا در کنار آنان آرامش يابيد، و در ميانتان مودّت و رحمت قرار داد؛ در اين نشانههايى است براى گروهى که تفکّر مىکنند!﴿21﴾
وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّلْعَالِمِينَ﴿22﴾
و از آيات او آفرينش آسمانها و زمين، و تفاوت زبانها و رنگهاى شماست؛ در اين نشانههايى است براى عالمان!﴿22﴾
وَمِنْ آيَاتِهِ مَنَامُكُم بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَابْتِغَاؤُكُم مِّن فَضْلِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ﴿23﴾
و از نشانههاى او خواب شما در شب و روز است و تلاش و کوششتان براى بهرهگيرى از فضل پروردگار (و تأمين معاش)؛ در اين امور نشانههايى است براى آنان که گوش شنوا دارند!﴿23﴾
وَمِنْ آيَاتِهِ يُرِيكُمُ الْبَرْقَ خَوْفًا وَطَمَعًا وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَيُحْيِي بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ﴿24﴾
و از آيات او اين است که برق و رعد را به شما نشان مىدهد که هم مايه ترس و هم اميد است (ترس از صاعقه، و اميد به نزول باران)، و از آسمان آبى فرو مىفرستد که زمين را بعد از مردنش بوسيله آن زنده مىکند؛ در اين نشانههايى است براى جمعيّتى که مىانديشند!﴿24﴾
وَمِنْ آيَاتِهِ أَن تَقُومَ السَّمَاءُ وَالْأَرْضُ بِأَمْرِهِ ثُمَّ إِذَا دَعَاكُمْ دَعْوَةً مِّنَ الْأَرْضِ إِذَا أَنتُمْ تَخْرُجُونَ﴿25﴾
و از آيات او اين است که آسمان و زمين به فرمان او برپاست؛ سپس هنگامى که شما را (در قيامت) از زمين فراخواند، ناگهان همه خارج مىشويد (و در صحنه محشر حضور مىيابيد)!﴿25﴾
وَلَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ كُلٌّ لَّهُ قَانِتُونَ﴿26﴾
و از آن اوست تمام کسانى که در آسمانها و زميناند و همگى در برابر او خاضع و مطيعاند!﴿26﴾
وَهُوَ الَّذِي يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَهُوَ أَهْوَنُ عَلَيْهِ وَلَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلَى فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴿27﴾
او کسى است که آفرينش را آغاز مىکند، سپس آن را بازمىگرداند، و اين کار براى او آسانتر مىباشد؛ و براى اوست توصيف برتر در آسمانها و زمين؛ و اوست توانمند و حکيم!﴿27﴾
ضَرَبَ لَكُم مَّثَلًا مِنْ أَنفُسِكُمْ هَل لَّكُم مِّن مَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُم مِّن شُرَكَاءَ فِي مَا رَزَقْنَاكُمْ فَأَنتُمْ فِيهِ سَوَاءٌ تَخَافُونَهُمْ كَخِيفَتِكُمْ أَنفُسَكُمْ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ﴿28﴾
خداوند مثالى از خودتان، براى شما زده است: آيا (اگر مملوک و بردهاى داشته باشيد)، اين بردههاى شما هرگز در روزيهايى که به شما دادهايم شريک شما مىباشند؛ آنچنان که هر دو مساوى بوده و از تصرّف مستقل و بدون اجازه آنان بيم داشته باشيد، آن گونه که در مورد شرکاى آزاد خود بيم داريد؟! اينچنين آيات خود را براى کسانى که تعقّل مىکنند شرح مىدهيم.﴿28﴾
بَلِ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَهْوَاءَهُم بِغَيْرِ عِلْمٍ فَمَن يَهْدِي مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ﴿29﴾
ولى ظالمان بدون علم و آگاهى، از هوى و هوسهاى خود پيروى کردند! پس چه کسى مىتواند آنان را که خدا گمراه کرده است هدايت کند؟! و براى آنها هيچ ياورى نخواهد بود!﴿29﴾
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ﴿30﴾
پس روى خود را متوجّه آيين خالص پروردگار کن! اين فطرتى است که خداوند،انسانها را بر آن آفريده؛ دگرگونى در آفرينش الهى نيست؛ اين است آيين استوار؛ ولى اکثر مردم نمىدانند!﴿30﴾
مُنِيبِينَ إِلَيْهِ وَاتَّقُوهُ وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكِينَ﴿31﴾
اين بايد در حالى باشد که شما بسوى او بازگشت مىکنيد و از (مخالفت فرمان) او بپرهيزيد، نماز را برپا داريد و از مشرکان نباشيد…﴿31﴾
مِنَ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعًا كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ﴿32﴾
از کسانى که دين خود را پراکنده ساختند و به دستهها و گروهها تقسيم شدند! و (عجب اينکه) هر گروهى به آنچه نزد آنهاست (دلبسته و) خوشحالند!﴿32﴾
وَإِذَا مَسَّ النَّاسَ ضُرٌّ دَعَوْا رَبَّهُم مُّنِيبِينَ إِلَيْهِ ثُمَّ إِذَا أَذَاقَهُم مِّنْهُ رَحْمَةً إِذَا فَرِيقٌ مِّنْهُم بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ﴿33﴾
هنگامى که رنج و زيانى به مردم برسد، پروردگار خود را مىخوانند و توبهکنان بسوى او بازمىگردند؛ امّا همين که رحمتى از خودش به آنان بچشاند، بناگاه گروهى از آنان نسبت به پروردگارشان مشرک مىشوند.﴿33﴾
لِيَكْفُرُوا بِمَا آتَيْنَاهُمْ فَتَمَتَّعُوا فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ﴿34﴾
(بگذار) نعمتهايى را که ما به آنها دادهايم کفران کنند! و (از نعمتهاى زودگذر دنيا هر چه مىتوانيد) بهره گيريد؛ امّا بزودى خواهيد دانست (که نتيجه کفران و کامجوييهاى بى حساب شما چه بوده است)!﴿34﴾
أَمْ أَنزَلْنَا عَلَيْهِمْ سُلْطَانًا فَهُوَ يَتَكَلَّمُ بِمَا كَانُوا بِهِ يُشْرِكُونَ﴿35﴾
آيا ما دليل محکمى بر آنان فرستاديم که از شرکشان سخن مىگويد (و آن را موجّه مىشمارد)؟!﴿35﴾
وَإِذَا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً فَرِحُوا بِهَا وَإِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ إِذَا هُمْ يَقْنَطُونَ﴿36﴾
و هنگامى که رحمتى به مردم بچشانيم، از آن خوشحال مىشوند؛ و هرگاه رنج و مصيبتى بخاطر اعمالى که انجام دادهاند به آنان رسد، ناگهان مأيوس مىشوند!﴿36﴾
أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ وَيَقْدِرُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ﴿37﴾
آيا نديدند که خداوند روزى را براى هر کس بخواهد گسترده يا تنگ مىسازد؟!در اين نشانههايى است براى گروهى که ايمان مىآورند.﴿37﴾
فَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ ذَلِكَ خَيْرٌ لِّلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴿38﴾
پس حقّ نزديکان و مسکينان و در راهماندگان را ادا کن! اين براى آنها که رضاى خدا را مىطلبند بهتر است، و چنين کسانى رستگارانند.﴿38﴾
وَمَا آتَيْتُم مِّن رِّبًا لِّيَرْبُوَ فِي أَمْوَالِ النَّاسِ فَلَا يَرْبُو عِندَ اللَّهِ وَمَا آتَيْتُم مِّن زَكَاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ﴿39﴾
آنچه بعنوان ربا مىپردازيد تا در اموال مردم فزونى يابد، نزد خدا فزونى نخواهد يافت؛ و آنچه را بعنوان زکات مىپردازيد و تنها رضاى خدا را مىطلبيد (مايه برکت است؛ و) کسانى که چنين مىکنند داراى پاداش مضاعفند.﴿39﴾
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ هَلْ مِن شُرَكَائِكُم مَّن يَفْعَلُ مِن ذَلِكُم مِّن شَيْءٍ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ﴿40﴾
خداوند همان کسى است که شما را آفريد، سپس روزى داد، بعد مىميراند، سپس زنده مىکند؛ آيا هيچ يک از همتايانى که براى خدا قرار دادهايد چيزى از اين کارها را مىتوانند انجام دهند؟! او منزّه و برتر است از آنچه همتاى او قرار مىدهند.﴿40﴾
ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُم بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ﴿41﴾
فساد، در خشکى و دريا بخاطر کارهايى که مردم انجام دادهاند آشکار شده است؛ خدا مىخواهد نتيجه بعضى از اعمالشان را به آنان بچشاند، شايد (بسوى حق)بازگردند!﴿41﴾
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِن قَبْلُ كَانَ أَكْثَرُهُم مُّشْرِكِينَ﴿42﴾
بگو: «در زمين سير کنيد و بنگريد عاقبت کسانى که قبل از شما بودند چگونه بود؟ بيشتر آنها مشرک بودند!﴿42﴾
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ الْقَيِّمِ مِن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لَّا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ يَوْمَئِذٍ يَصَّدَّعُونَ﴿43﴾
روى خود را بسوى آيين مستقيم و پايدار بدار، پيش از آنکه روزى فرا رسد که هيچ کس نمىتواند آن را از خدا بازگرداند؛ در آن روز مردم به گروههايى تقسيم مىشوند:﴿43﴾
مَن كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِأَنفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ﴿44﴾
هر کس کافر شود، کفرش بر زيان خود اوست؛ و آنها که کار شايسته انجام دهند، به سود خودشان آماده مىسازند.﴿44﴾
لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِن فَضْلِهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْكَافِرِينَ﴿45﴾
اين براى آن است که خداوند کسانى را که ايمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند، از فضلش پاداش دهد؛ او کافران را دوست نمىدارد!﴿45﴾
وَمِنْ آيَاتِهِ أَن يُرْسِلَ الرِّيَاحَ مُبَشِّرَاتٍ وَلِيُذِيقَكُم مِّن رَّحْمَتِهِ وَلِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ﴿46﴾
و از آيات (عظمت) خدا اين است که بادها را بعنوان بشارتگرانى مىفرستد تا شما را از رحمتش بچشاند (و سيراب کند) و کشتيها بفرمانش حرکت کنند و از فضل او بهره گيريد؛ شايد شکرگزارى کنيد.﴿46﴾
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ رُسُلًا إِلَى قَوْمِهِمْ فَجَاؤُوهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَانتَقَمْنَا مِنَ الَّذِينَ أَجْرَمُوا وَكَانَ حَقًّا عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ﴿47﴾
و پيش از تو پيامبرانى را بسوى قومشان فرستاديم؛ آنها با دلايل روشن به سراغ قوم خود رفتند، ولى (هنگامى که اندرزها سودى نداد) از مجرمان انتقام گرفتيم (و مؤمنان را يارى کرديم)؛ و يارى مؤمنان، همواره حقّى است بر عهده ما!﴿47﴾
اللَّهُ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّيَاحَ فَتُثِيرُ سَحَابًا فَيَبْسُطُهُ فِي السَّمَاءِ كَيْفَ يَشَاءُ وَيَجْعَلُهُ كِسَفًا فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلَالِهِ فَإِذَا أَصَابَ بِهِ مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ إِذَا هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ﴿48﴾
خداوند همان کسى است که بادها را مىفرستد تا ابرهايى را به حرکت در آورند، سپس آنها را در پهنه آسمان آن گونه که بخواهد مىگستراند و متراکم مىسازد؛ در اين هنگام دانههاى باران را مىبينى که از لا به لاى آن خارج مىشود،هنگامى که اين (باران حياتبخش) را به هر کس از بندگانش که بخواهد مىرساند، ناگهان خوشحال مىشوند…﴿48﴾
وَإِن كَانُوا مِن قَبْلِ أَن يُنَزَّلَ عَلَيْهِم مِّن قَبْلِهِ لَمُبْلِسِينَ﴿49﴾
و قطعاً پيش از آنکه بر آنان نازل شود مايوس بودند!﴿49﴾
فَانظُرْ إِلَى آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ ذَلِكَ لَمُحْيِي الْمَوْتَى وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴿50﴾
به آثار رحمت الهى بنگر که چگونه زمين را بعد از مردنش زنده مىکند؛ چنين کسى (که زمين مرده را زنده کرد) زندهکننده مردگان (در قيامت) است؛ و او بر همه چيز تواناست!﴿50﴾
وَلَئِنْ أَرْسَلْنَا رِيحًا فَرَأَوْهُ مُصْفَرًّا لَّظَلُّوا مِن بَعْدِهِ يَكْفُرُونَ﴿51﴾
و اگر ما بادى بفرستيم (داغ و سوزان)، و بر اثر آن زراعت و باغ خود را زرد و پژمرده ببينند، (مأيوس شده و) پس از آن راه کفران پيش مىگيرند!﴿51﴾
فَإِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاءَ إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ﴿52﴾
تو نمىتوانى صداى خود را به گوش مردگان برسانى، و نه سخنت را به گوش کران هنگامى که روى برگردانند و دور شوند!﴿52﴾
وَمَا أَنتَ بِهَادِي الْعُمْيِ عَن ضَلَالَتِهِمْ إِن تُسْمِعُ إِلَّا مَن يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا فَهُم مُّسْلِمُونَ﴿53﴾
و (نيز) نمىتوانى نابينايان را از گمراهيشان هدايت کنى؛ تو تنها سخنت را به گوش کسانى مىرسانى که ايمان به آيات ما مىآورند و در برابر حق تسليمند!﴿53﴾
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن ضَعْفٍ ثُمَّ جَعَلَ مِن بَعْدِ ضَعْفٍ قُوَّةً ثُمَّ جَعَلَ مِن بَعْدِ قُوَّةٍ ضَعْفًا وَشَيْبَةً يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْقَدِيرُ﴿54﴾
خدا همان کسى است که شما را آفريد در حالى که ضعيف بوديد؛ سپس بعد از ناتوانى ، قوّت بخشيد و باز بعد از قوّت، ضعف و پيرى قرار داد؛ او هر چه بخواهد مىآفريند، و دانا و تواناست.﴿54﴾
وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُقْسِمُ الْمُجْرِمُونَ مَا لَبِثُوا غَيْرَ سَاعَةٍ كَذَلِكَ كَانُوا يُؤْفَكُونَ﴿55﴾
و روزى که قيامت برپا شود، مجرمان سوگند ياد مىکنند که جز ساعتى (در عالم برزخ) درنگ نکردند! اينچنين از درک حقيقت بازگردانده مىشوند.﴿55﴾
وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَالْإِيمَانَ لَقَدْ لَبِثْتُمْ فِي كِتَابِ اللَّهِ إِلَى يَوْمِ الْبَعْثِ فَهَذَا يَوْمُ الْبَعْثِ وَلَكِنَّكُمْ كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ﴿56﴾
ولى کسانى که علم و ايمان به آنان داده شده مىگويند: «شما بفرمان خدا تا روز قيامت (در عالم برزخ) درنگ کرديد، و اکنون روز رستاخيز است، امّا شما نمىدانستيد!»﴿56﴾
فَيَوْمَئِذٍ لَّا يَنفَعُ الَّذِينَ ظَلَمُوا مَعْذِرَتُهُمْ وَلَا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ﴿57﴾
آن روز عذرخواهى ظالمان سودى به حالشان ندارد، و توبه آنان پذيرفته نمىشود.﴿57﴾
وَلَقَدْ ضَرَبْنَا لِلنَّاسِ فِي هَذَا الْقُرْآنِ مِن كُلِّ مَثَلٍ وَلَئِن جِئْتَهُم بِآيَةٍ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ أَنتُمْ إِلَّا مُبْطِلُونَ﴿58﴾
ما براى مردم در اين قرآن از هر گونه مثال و مطلبى بيان کرديم؛ و اگر آيهاى براى آنان بياورى، کافران مىگويند: «شما اهل باطليد (و اينها سحر و جادو است)!»﴿58﴾
كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ﴿59﴾
اين گونه خداوند بر دلهاى آنان که آگاهى ندارند مهر مىنهد!﴿59﴾
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَا يَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذِينَ لَا يُوقِنُونَ﴿60﴾
اکنون که چنين است صبر پيشه کن که وعده خدا حق است؛ و هرگز کسانى که ايمان ندارند تو را خشمگين نسازند (و از راه خود منحرف نکنند)!﴿60﴾