بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
حم﴿1﴾
حم.﴿1﴾
تَنزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ﴿2﴾
اين کتابى است که از سوى خداوند قادر و دانا نازل شده است.﴿2﴾
غَافِرِ الذَّنبِ وَقَابِلِ التَّوْبِ شَدِيدِ الْعِقَابِ ذِي الطَّوْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ﴿3﴾
خداوندى که آمرزنده گناه، پذيرنده توبه، داراى مجازات سخت، و صاحب نعمت فراوان است؛ هيچ معبودى جز او نيست؛ و بازگشت (همه شما) تنها بسوى اوست.﴿3﴾
مَا يُجَادِلُ فِي آيَاتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِينَ كَفَرُوا فَلَا يَغْرُرْكَ تَقَلُّبُهُمْ فِي الْبِلَادِ﴿4﴾
تنها کسانى که در آيات ما مجادله مىکنند که (از روى عناد) کافر شدهاند؛ پس مبادا رفت و آمد آنان در شهرها (و قدرتنمايى آنان) تو را بفريبد!﴿4﴾
كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَالْأَحْزَابُ مِن بَعْدِهِمْ وَهَمَّتْ كُلُّ أُمَّةٍ بِرَسُولِهِمْ لِيَأْخُذُوهُ وَجَادَلُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ فَأَخَذْتُهُمْ فَكَيْفَ كَانَ عِقَابِ﴿5﴾
پيش از آنها قوم نوح و اقوامى که بعد از ايشان بودند (پيامبرانشان را) تکذيب کردند؛ و هر امّتى در پى آن بود که توطئه کند و پيامبرش را بگيرد (و آزار دهد)، و براى محو حق به مجادله باطل دست زدند؛ امّا من آنها را گرفتم (و سخت مجازات کردم)؛ ببين که مجازات من چگونه بود!﴿5﴾
وَكَذَلِكَ حَقَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّهُمْ أَصْحَابُ النَّارِ﴿6﴾
و اين گونه فرمان پروردگارت درباره کسانى که کافر شدند مسلّم شده که آنها همه اهل آتشند!﴿6﴾
الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيُؤْمِنُونَ بِهِ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَّحْمَةً وَعِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا وَاتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ﴿7﴾
فرشتگانى که حاملان عرشند و آنها که گرداگرد آن (طواف مىکنند) تسبيح و حمد پروردگارشان را مىگويند و به او ايمان دارند و براى مؤمنان استغفار مىکنند (و مى گويند:) پروردگارا! رحمت و علم تو همه چيز را فراگرفته است؛ پس کسانى را که توبه کرده و راه تو را پيروى مىکنند بيامرز، و آنان را از عذاب دوزخ نگاه دار!﴿7﴾
رَبَّنَا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدتَّهُم وَمَن صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴿8﴾
پروردگارا! آنها را در باغهاى جاويدان بهشت که به آنها وعده فرمودهاى وارد کن، همچنين از پدران و همسران و فرزندانشان هر کدام که صالح بودند، که تو توانا و حکيمى!﴿8﴾
وَقِهِمُ السَّيِّئَاتِ وَمَن تَقِ السَّيِّئَاتِ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ﴿9﴾
و آنان را از بديها نگاه دار، و هر کس را که در آن روز از بديها نگاه دارى، مشمول رحمتت ساختهاى؛ و اين است همان رستگارى عظيم!﴿9﴾
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنَادَوْنَ لَمَقْتُ اللَّهِ أَكْبَرُ مِن مَّقْتِكُمْ أَنفُسَكُمْ إِذْ تُدْعَوْنَ إِلَى الْإِيمَانِ فَتَكْفُرُونَ﴿10﴾
کسانى را که کافر شدند روز قيامت صدا مىزنند که عداوت و خشم خداوند نسبت به شما از عداوت و خشم خودتان نسبت به خودتان بيشتر است، چرا که بسوى ايمان دعوت مىشديد، ولى انکار مىکرديد!﴿10﴾
قَالُوا رَبَّنَا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَأَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنَا بِذُنُوبِنَا فَهَلْ إِلَى خُرُوجٍ مِّن سَبِيلٍ﴿11﴾
آنها مىگويند: «پروردگارا! ما را دو بار ميراندى و دو بار زنده کردى؛ اکنون به گناهان خود معترفيم؛ آيا راهى براى خارج شدن (از دوزخ) وجود دارد؟»﴿11﴾
ذَلِكُم بِأَنَّهُ إِذَا دُعِيَ اللَّهُ وَحْدَهُ كَفَرْتُمْ وَإِن يُشْرَكْ بِهِ تُؤْمِنُوا فَالْحُكْمُ لِلَّهِ الْعَلِيِّ الْكَبِيرِ﴿12﴾
اين بخاطر آن است که وقتى خداوند به يگانگى خوانده مىشد انکار مىکرديد، و اگر براى او همتايى مىپنداشتند ايمان مىآورديد؛ اکنون داورى مخصوص خداوند بلندمرتبه و بزرگ است (و شما را مطابق عدل خود کيفر مىدهد).﴿12﴾
هُوَ الَّذِي يُرِيكُمْ آيَاتِهِ وَيُنَزِّلُ لَكُم مِّنَ السَّمَاء رِزْقًا وَمَا يَتَذَكَّرُ إِلَّا مَن يُنِيبُ﴿13﴾
او کسى است که آيات خود را به شما نشان مىدهد و از آسمان براى شما روزى (با ارزشى) مىفرستد؛ تنها کسانى متذکّر اين حقايق مىشوند که بسوى خدا باز مىگردند.﴿13﴾
فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ﴿14﴾
(تنها) خدا را بخوانيد و دين خود را براى او خالص کنيد، هرچند کافران ناخشنود باشند!﴿14﴾
رَفِيعُ الدَّرَجَاتِ ذُو الْعَرْشِ يُلْقِي الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ لِيُنذِرَ يَوْمَ التَّلَاقِ﴿15﴾
او درجات (بندگان صالح) را بالا مىبرد، او صاحب عرش است، روح (مقدّس) را به فرمانش بر هر کس از بندگانش که بخواهد القاء مىکند تا (مردم را) از روز ملاقات [= روز رستاخيز] بيم دهد!﴿15﴾
يَوْمَ هُم بَارِزُونَ لَا يَخْفَى عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَيْءٌ لِّمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ﴿16﴾
روزى که همه آنان آشکار مىشوند و چيزى از آنها بر خدا پنهان نخواهد ماند؛ (و گفته مىشود:) حکومت امروز براى کيست؟ براى خداوند يکتاى قهّار است!﴿16﴾
الْيَوْمَ تُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ لَا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ﴿17﴾
امروز هر کس در برابر کارى که انجام داده است پاداش داده مىشود؛ امروز هيچ ظلمى نيست؛ خداوند سريع الحساب است!﴿17﴾
وَأَنذِرْهُمْ يَوْمَ الْآزِفَةِ إِذِ الْقُلُوبُ لَدَى الْحَنَاجِرِ كَاظِمِينَ مَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ وَلَا شَفِيعٍ يُطَاعُ﴿18﴾
و آنها را از روز نزديک بترسان، هنگامى که از شدّت وحشت دلها به گلوگاه مىرسد و تمامى وجود آنها مملوّ از اندوه مىگردد؛ براى ستمکاران دوستى وجود ندارد، و نه شفاعت کنندهاى که شفاعتش پذيرفته شود.﴿18﴾
يَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَمَا تُخْفِي الصُّدُورُ﴿19﴾
او چشمهايى را که به خيانت مىگردد و آنچه را سينهها پنهان مىدارند، مىداند.﴿19﴾
وَاللَّهُ يَقْضِي بِالْحَقِّ وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِهِ لَا يَقْضُونَ بِشَيْءٍ إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ﴿20﴾
خداوند بحقّ داورى مىکند، و معبودهايى را که غير از او مىخوانند هيچ گونه داورى ندارند؛ خداوند شنوا و بيناست!﴿20﴾
أَوَ لَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ كَانُوا مِن قَبْلِهِمْ كَانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَآثَارًا فِي الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَمَا كَانَ لَهُم مِّنَ اللَّهِ مِن وَاقٍ﴿21﴾
آيا آنها روى زمين سير نکردند تا ببينند عاقبت کسانى که پيش از آنان بودند چگونه بود؟! آنها در قدرت و ايجاد آثار مهمّ در زمين از اينها برتر بودند؛ ولى خداوند ايشان را به گناهانشان گرفت، و در برابر عذاب او مدافعى نداشتند!﴿21﴾
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانَت تَّأْتِيهِمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَكَفَرُوا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ إِنَّهُ قَوِيٌّ شَدِيدُ الْعِقَابِ﴿22﴾
اين براى آن بود که پيامبرانشان پيوسته با دلايل روشن به سراغشان مىآمدند، ولى آنها انکار مىکردند؛ خداوند هم آنان را گرفت (و کيفر داد) که او قوّى و مجازاتش شديد است!﴿22﴾
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُّبِينٍ﴿23﴾
ما موسى را با آيات خود و دليل روشن فرستاديم…﴿23﴾
إِلَى فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ﴿24﴾
بسوى فرعون و هامان و قارون؛ ولى آنها گفتند: «او ساحرى بسيار دروغگو است!»﴿24﴾
فَلَمَّا جَاءهُم بِالْحَقِّ مِنْ عِندِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاء الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ وَاسْتَحْيُوا نِسَاءهُمْ وَمَا كَيْدُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ﴿25﴾
و هنگامى که حقّ را از سوى ما براى آنها آورد، گفتند: «پسران کسانى را که با موسى ايمان آوردهاند بکشيد و زنانشان را (براى اسارت و خدمت) زنده بگذاريد!» امّا نقشه کافران جز در گمراهى نيست (و نقش بر آب مىشود).﴿25﴾
وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسَى وَلْيَدْعُ رَبَّهُ إِنِّي أَخَافُ أَن يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَن يُظْهِرَ فِي الْأَرْضِ الْفَسَادَ﴿26﴾
و فرعون گفت: «بگذاريد موسى را بکشم، و او پروردگارش را بخواند (تا نجاتش دهد)! زيرا من مىترسم که آيين شما را دگرگون سازد، و يا در اين سرزمين فساد بر پا کند!»﴿26﴾
وَقَالَ مُوسَى إِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُم مِّن كُلِّ مُتَكَبِّرٍ لَّا يُؤْمِنُ بِيَوْمِ الْحِسَابِ﴿27﴾
موسى گفت: «من به پروردگارم و پروردگار شما پناه مىبرم از هر متکبّرى که به روز حساب ايمان نمىآورد!»﴿27﴾
وَقَالَ رَجُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَن يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ وَقَدْ جَاءكُم بِالْبَيِّنَاتِ مِن رَّبِّكُمْ وَإِن يَكُ كَاذِبًا فَعَلَيْهِ كَذِبُهُ وَإِن يَكُ صَادِقًا يُصِبْكُم بَعْضُ الَّذِي يَعِدُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ﴿28﴾
و مرد مؤمنى از آل فرعون که ايمان خود را پنهان مىداشت گفت: «آيا مىخواهيد مردى را بکشيد بخاطر اينکه مىگويد: پروردگار من «اللّه» است، در حالى که دلايل روشنى از سوى پروردگارتان براى شما آورده است؟! اگر دروغگو باشد، دروغش دامن خودش را خواهد گرفت؛ و اگر راستگو باشد، (لااقل) بعضى از عذابهايى را که وعده مىدهد به شما خواهد رسيد؛ خداوند کسى را که اسرافکار و بسيار دروغگوست هدايت نمىکند.﴿28﴾
يَا قَوْمِ لَكُمُ الْمُلْكُ الْيَوْمَ ظَاهِرِينَ فِي الْأَرْضِ فَمَن يَنصُرُنَا مِن بَأْسِ اللَّهِ إِنْ جَاءنَا قَالَ فِرْعَوْنُ مَا أُرِيكُمْ إِلَّا مَا أَرَى وَمَا أَهْدِيكُمْ إِلَّا سَبِيلَ الرَّشَادِ﴿29﴾
اى قوم من! امروز حکومت از آن شماست و در اين سرزمين پيروزيد؛ اگر عذاب خدا به سراغ ما آيد، چه کسى ما را يارى خواهد کرد؟!» فرعون گفت: «من جز آنچه را معتقدم به شما ارائه نمىدهم، و شما را جز به راه صحيح راهنمايى نمىکنم! (دستور، همان قتل موسى است!)»﴿29﴾
وَقَالَ الَّذِي آمَنَ يَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُم مِّثْلَ يَوْمِ الْأَحْزَابِ﴿30﴾
آن مرد باايمان گفت: «اى قوم من! من بر شما از روزى همانند روز (عذاب) اقوام پيشين بيمناکم!﴿30﴾
مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَالَّذِينَ مِن بَعْدِهِمْ وَمَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِّلْعِبَادِ﴿31﴾
و از عادتى همچون عادت قوم نوح و عاد و ثمود و کسانى که بعد از آنان بودند (از شرک و کفر و طغيان) مىترسم؛ و خداوند ظلم و ستمى بر بندگانش نمىخواهد.﴿31﴾
وَيَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ يَوْمَ التَّنَادِ﴿32﴾
اى قوم من! من بر شما از روزى که مردم يکديگر را صدا مىزنند (و از هم يارى مىطلبند و صدايشان به جايى نمىرسد) بيمناکم!﴿32﴾
يَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِينَ مَا لَكُم مِّنَ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ وَمَن يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ﴿33﴾
همان روزى که روى مىگردانيد و فرار مىکنيد؛ امّا هيچ پناهگاهى در برابر عذاب خداوند براى شما نيست؛ و هر کس را خداوند (بخاطر اعمالش) گمراه سازد، هدايتکنندهاى براى او نيست!﴿33﴾
وَلَقَدْ جَاءكُمْ يُوسُفُ مِن قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِّمَّا جَاءكُم بِهِ حَتَّى إِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ لَن يَبْعَثَ اللَّهُ مِن بَعْدِهِ رَسُولًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُّرْتَابٌ﴿34﴾
پيش از اين يوسف دلايل روشن براى شما آورد، ولى شما همچنان در آنچه او براى شما آورده بود ترديد داشتيد؛ تا زمانى که از دنيا رفت، گفتيد: هرگز خداوند بعد از او پيامبرى مبعوث نخواهد کرد! اين گونه خداوند هر اسرافکار ترديدکنندهاى را گمراه مىسازد!﴿34﴾
الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ كَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ وَعِندَ الَّذِينَ آمَنُوا كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ﴿35﴾
همانها که در آيات خدا بىآنکه دليلى برايشان آمده باشد به مجادله برمىخيزند؛ (اين کارشان) خشم عظيمى نزد خداوند و نزد آنان که ايمان آوردهاند به بار مىآورد؛ اين گونه خداوند بر دل هر متکبّر جبّارى مُهر مىنهد!»﴿35﴾
وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا هَامَانُ ابْنِ لِي صَرْحًا لَّعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ﴿36﴾
فرعون گفت: «اى هامان! براى من بناى مرتفعى بساز، شايد به وسايلى دست يابم،﴿36﴾
أَسْبَابَ السَّمَاوَاتِ فَأَطَّلِعَ إِلَى إِلَهِ مُوسَى وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ كَاذِبًا وَكَذَلِكَ زُيِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَصُدَّ عَنِ السَّبِيلِ وَمَا كَيْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِي تَبَابٍ﴿37﴾
وسايل (صعود به) آسمانها تا از خداى موسى آگاه شوم؛ هر چند گمان مىکنم او دروغگو باشد!» اينچنين اعمال بد فرعون در نظرش آراسته جلوه کرد و از راه حق باز داشته شد؛ و توطئه فرعون (و همفکران او) جز به نابودى نمىانجامد!﴿37﴾
وَقَالَ الَّذِي آمَنَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُونِ أَهْدِكُمْ سَبِيلَ الرَّشَادِ﴿38﴾
کسى که (از قوم فرعون) ايمان آورده بود گفت: «اى قوم من! از من پيروى کنيد تا شما را به راه درست هدايت کنم.﴿38﴾
يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ﴿39﴾
اى قوم من! اين زندگى دنيا، تنها متاع زودگذرى است؛ و آخرت سراى هميشگى است!﴿39﴾
مَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً فَلَا يُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ يُرْزَقُونَ فِيهَا بِغَيْرِ حِسَابٍ﴿40﴾
هر کس بدى کند، جز بمانند آن کيفر داده نمىشود؛ ولى هر کس کار شايستهاى انجام دهد -خواه مرد يا زن- در حالى که مؤمن باشد آنها وارد بهشت مىشوند و در آن روزى بىحسابى به آنها داده خواهد شد.﴿40﴾
وَيَا قَوْمِ مَا لِي أَدْعُوكُمْ إِلَى النَّجَاةِ وَتَدْعُونَنِي إِلَى النَّارِ﴿41﴾
اى قوم من! چرا من شما را به سوى نجات دعوت مىکنم، امّا شما مرا بسوى آتش فرا مىخوانيد؟!﴿41﴾
تَدْعُونَنِي لِأَكْفُرَ بِاللَّهِ وَأُشْرِكَ بِهِ مَا لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ وَأَنَا أَدْعُوكُمْ إِلَى الْعَزِيزِ الْغَفَّارِ﴿42﴾
مرا دعوت مىکنيد که به خداوند يگانه کافر شوم و همتايى که به آن علم ندارم براى او قرار دهم، در حالى که من شما را بسوى خداوند عزيز غفّار دعوت مىکنم!﴿42﴾
لَا جَرَمَ أَنَّمَا تَدْعُونَنِي إِلَيْهِ لَيْسَ لَهُ دَعْوَةٌ فِي الدُّنْيَا وَلَا فِي الْآخِرَةِ وَأَنَّ مَرَدَّنَا إِلَى اللَّهِ وَأَنَّ الْمُسْرِفِينَ هُمْ أَصْحَابُ النَّارِ﴿43﴾
قطعاً آنچه مرا بسوى آن مىخوانيد، نه دعوت (و حاکميّتى) در دنيا دارد و نه در آخرت؛ و تنها بازگشت ما در قيامت بسوى خداست؛ و مسرفان اهل آتشند!﴿43﴾
فَسَتَذْكُرُونَ مَا أَقُولُ لَكُمْ وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ﴿44﴾
و بزودى آنچه را به شما مىگويم به خاطر خواهيد آورد! من کار خود را به خدا واگذارم که خداوند نسبت به بندگانش بيناست!»﴿44﴾
فَوَقَاهُ اللَّهُ سَيِّئَاتِ مَا مَكَرُوا وَحَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ﴿45﴾
خداوند او را از نقشههاى سوء آنها نگه داشت، و عذاب شديد بر آل فرعون وارد شد!﴿45﴾
النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَعَشِيًّا وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ﴿46﴾
عذاب آنها آتش است که هر صبح و شام بر آن عرضه مىشوند؛ و روزى که قيامت برپا شود (مىفرمايد:) «آل فرعون را در سختترين عذابها وارد کنيد!»﴿46﴾
وَإِذْ يَتَحَاجُّونَ فِي النَّارِ فَيَقُولُ الضُّعَفَاء لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنتُم مُّغْنُونَ عَنَّا نَصِيبًا مِّنَ النَّارِ﴿47﴾
به خاطر بياور هنگامى را که در آتش دوزخ با هم محاجّه مىکنند؛ ضعيفان به مستکبران مىگويند: «ما پيرو شما بوديم، آيا شما (امروز) سهمى از آتش را بجاى ما پذيرا مىشويد؟!»﴿47﴾
قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيهَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبَادِ﴿48﴾
مستکبران مىگويند: «ما همگى در آن هستيم، زيرا خداوند در ميان بندگانش (بعدالت) حکم کرده است!»﴿48﴾
وَقَالَ الَّذِينَ فِي النَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْمًا مِّنَ الْعَذَابِ﴿49﴾
و آنها که در آتشند به مأموران دوزخ مىگويند: «از پروردگارتان بخواهيد يک روز عذاب را از ما بردارد!»﴿49﴾
قَالُوا أَوَلَمْ تَكُ تَأْتِيكُمْ رُسُلُكُم بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا بَلَى قَالُوا فَادْعُوا وَمَا دُعَاء الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ﴿50﴾
آنها مىگويند: «آيا پيامبران شما دلايل روشن برايتان نياوردند؟!» مىگويند: «آرى!» آنها مىگويند: «پس هر چه مىخواهيد (خدا را) بخوانيد؛ ولى دعاى کافران (به جايى نمىرسد و) جز در ضلالت نيست!»﴿50﴾
إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ﴿51﴾
ما به يقين پيامبران خود و کسانى را که ايمان آوردهاند، در زندگى دنيا و (در آخرت) روزى که گواهان به پا مىخيزند يارى مىدهيم!﴿51﴾
يَوْمَ لَا يَنفَعُ الظَّالِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ﴿52﴾
روزى که عذرخواهى ظالمان سودى به حالشان نمىبخشد؛ و لعنت خدا براى آنها، و خانه (و جايگاه) بد نيز براى آنان است.﴿52﴾
وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْهُدَى وَأَوْرَثْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْكِتَابَ﴿53﴾
و ما به موسى هدايت بخشيديم، و بنى اسرائيل را وارثان کتاب (تورات) قرار داديم.﴿53﴾
هُدًى وَذِكْرَى لِأُولِي الْأَلْبَابِ﴿54﴾
کتابى که مايه هدايت و تذکّر براى صاحبان عقل بود!﴿54﴾
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ﴿55﴾
پس (اى پيامبر!) صبر و شکيبايى پيشه کن که وعده خدا حقّ است، و براى گناهت استغفار کن، و هر صبح و شام تسبيح و حمد پروردگارت را بجا آور!﴿55﴾
إِنَّ الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ إِن فِي صُدُورِهِمْ إِلَّا كِبْرٌ مَّا هُم بِبَالِغِيهِ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ﴿56﴾
کسانى که در آيات خداوند بدون دليلى که براى آنها آمده باشد ستيزهجويى مىکنند، در سينههايشان فقط تکبّر (و غرور) است، و هرگز به خواسته خود نخواهند رسيد، پس به خدا پناه بر که او شنوا و بيناست!﴿56﴾
لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ﴿57﴾
آفرينش آسمانها و زمين از آفرينش انسانها مهمتر است، ولى بيشتر مردم نمىدانند.﴿57﴾
وَمَا يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَالْبَصِيرُ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَلَا الْمُسِيءُ قَلِيلًا مَّا تَتَذَكَّرُونَ﴿58﴾
هرگز نابينا و بينا يکسان نيستند؛ همچنين کسانى که ايمان آورده، و اعمال صالح انجام دادهاند با بدکاران يکسان نخواهند بود؛ امّا کمتر متذکّر مىشويد!﴿58﴾
إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ لَّا رَيْبَ فِيهَا وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ﴿59﴾
روز قيامت به يقين آمدنى است، و شکّى در آن نيست؛ ولى اکثر مردم ايمان نمى آورند!﴿59﴾
وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ﴿60﴾
پروردگار شما گفته است: «مرا بخوانيد تا (دعاى) شما را بپذيرم! کسانى که از عبادت من تکبّر مىورزند به زودى با ذلّت وارد دوزخ مىشوند!»﴿60﴾
اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ﴿61﴾
خداوند کسى است که شب را براى شما آفريد تا در آن بياساييد، و روز را روشنىبخش قرار داد؛ خداوند نسبت به مردم صاحب فضل و کرم است؛ ولى بيشتر مردم شکرگزارى نمىکنند!﴿61﴾
ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ لَّا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ﴿62﴾
اين است خداوند، پروردگار شما که آفريننده همه چيز است؛ هيچ معبودى جز او نيست؛ با اين حال چگونه از راه حق منحرف مىشويد؟!﴿62﴾
كَذَلِكَ يُؤْفَكُ الَّذِينَ كَانُوا بِآيَاتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ﴿63﴾
اينچنين کسانى که آيات خدا را انکار مىکردند (از راه راست) منحرف مىشوند!﴿63﴾
اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ قَرَارًا وَالسَّمَاء بِنَاء وَصَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَرَزَقَكُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ فَتَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ﴿64﴾
خداوند کسى است که زمين را براى شما جايگاه امن و آرامش قرار داد و آسمان را همچون سقفى (بالاى سرتان)؛ و شما را صورتگرى کرد، و صورتتان را نيکو آفريد؛ و از چيزهايى پاکيزه به شما روزى داد؛ اين است خداوند پروردگار شما! جاويد و پربرکت است خداوندى که پروردگار عالميان است!﴿64﴾
هُوَ الْحَيُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴿65﴾
زنده (واقعى) اوست؛ معبودى جز او نيست؛ پس او را بخوانيد در حالى که دين خود را براى او خالص کردهايد! ستايش مخصوص خداوندى است که پروردگار جهانيان است!﴿65﴾
قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ لَمَّا جَاءنِيَ الْبَيِّنَاتُ مِن رَّبِّي وَأُمِرْتُ أَنْ أُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ﴿66﴾
بگو: «من نهى شدهام از اينکه معبودهايى را که شما غير از خدا مىخوانيد بپرستم، چون دلايل روشن از جانب پروردگارم براى من آمده است؛ و مأمورم که تنها در برابر پروردگار عالميان تسليم باشم!»﴿66﴾
هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ يُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ ثُمَّ لِتَكُونُوا شُيُوخًا وَمِنكُم مَّن يُتَوَفَّى مِن قَبْلُ وَلِتَبْلُغُوا أَجَلًا مُّسَمًّى وَلَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ﴿67﴾
او کسى است که شما را از خاک آفريد، سپس از نطفه، سپس از علقه (خون بسته شده)، سپس شما را بصورت طفلى (از شکم مادر) بيرون مىفرستد، بعد به مرحله کمال قوّت خود مىرسيد، و بعد از آن پير مىشويد و (در اين ميان) گروهى از شما پيش از رسيدن به اين مرحله مىميرند و در نهايت به سرآمد عمر خود مىرسيد؛ و شايد تعقّل کنيد!﴿67﴾
هُوَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ فَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ﴿68﴾
او کسى است که زنده مىکند و مىميراند؛ و هنگامى که کارى را مقرّر کند، تنها به آن مىگويد: «موجود باش!» بىدرنگ موجود مىشود!﴿68﴾
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ أَنَّى يُصْرَفُونَ﴿69﴾
آيا نديدى کسانى را که در آيات خدا مجادله مىکنند، چگونه از راه حقّ منحرف مى شوند؟!﴿69﴾
الَّذِينَ كَذَّبُوا بِالْكِتَابِ وَبِمَا أَرْسَلْنَا بِهِ رُسُلَنَا فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ﴿70﴾
همان کسانى که کتاب (آسمانى) و آنچه رسولان خود را بدان فرستادهايم تکذيب کردند؛ امّا بزودى (نتيجه کار خود را) مىدانند!﴿70﴾
إِذِ الْأَغْلَالُ فِي أَعْنَاقِهِمْ وَالسَّلَاسِلُ يُسْحَبُونَ﴿71﴾
در آن هنگام که غل و زنجيرها بر گردن آنان قرار گرفته و آنها را مىکشند…﴿71﴾
فِي الْحَمِيمِ ثُمَّ فِي النَّارِ يُسْجَرُونَ﴿72﴾
و در آب جوشان وارد مىکنند؛ سپس در آتش دوزخ افروخته مىشوند!﴿72﴾
ثُمَّ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنتُمْ تُشْرِكُونَ﴿73﴾
سپس به آنها گفته مىشود: «کجايند آنچه را همتاى خدا قرار مىداديد،﴿73﴾
مِن دُونِ اللَّهِ قَالُوا ضَلُّوا عَنَّا بَل لَّمْ نَكُن نَّدْعُو مِن قَبْلُ شَيْئًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ الْكَافِرِينَ﴿74﴾
همان معبودهايى را که جز خدا پرستش مىکرديد؟!» آنها مىگويند: «همه از نظر ما پنهان و گم شدند؛ بلکه ما اصلاً پيش از اين چيزى را پرستش نمىکرديم»! اين گونه خداوند کافران را گمراه مىسازد!﴿74﴾
ذَلِكُم بِمَا كُنتُمْ تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنتُمْ تَمْرَحُونَ﴿75﴾
اين (عذاب) بخاطر آن است که بناحقّ در زمين شادى مىکرديد و از روى غرور و مستى به خوشحالى مىپرداختيد!﴿75﴾
ادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا فَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ﴿76﴾
از درهاى جهنّم وارد شويد و جاودانه در آن بمانيد؛ و چه بد است جايگاه متکبّران!﴿76﴾
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا يُرْجَعُونَ﴿77﴾
پس (اى پيامبر) صبر کن که وعده خدا حقّ است؛ و هرگاه قسمتى از مجازاتهايى را که به آنها وعده دادهايم در حال حياتت به تو ارائه دهيم، يا تو را (پيش از آن) از دنيا ببريم (مهمّ نيست)؛ چرا که همه آنان را تنها بسوى ما باز مىگردانند!﴿77﴾
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلًا مِّن قَبْلِكَ مِنْهُم مَّن قَصَصْنَا عَلَيْكَ وَمِنْهُم مَّن لَّمْ نَقْصُصْ عَلَيْكَ وَمَا كَانَ لِرَسُولٍ أَنْ يَأْتِيَ بِآيَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ فَإِذَا جَاء أَمْرُ اللَّهِ قُضِيَ بِالْحَقِّ وَخَسِرَ هُنَالِكَ الْمُبْطِلُونَ﴿78﴾
ما پيش از تو رسولانى فرستاديم؛ سرگذشت گروهى از آنان را براى تو بازگفته، و گروهى را براى تو بازگو نکردهايم؛ و هيچ پيامبرى حق نداشت معجزهاى جز بفرمان خدا بياورد و هنگامى که فرمان خداوند (براى مجازات آنها) صادر شود، بحق داورى خواهد شد؛ و آنجا اهل باطل زيان خواهند کرد!﴿78﴾
اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَنْعَامَ لِتَرْكَبُوا مِنْهَا وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ﴿79﴾
خداوند کسى است که چهارپايان را براى شما آفريد تا بعضى را سوار شويد و از بعضى تغذيه کنيد.﴿79﴾
وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ وَلِتَبْلُغُوا عَلَيْهَا حَاجَةً فِي صُدُورِكُمْ وَعَلَيْهَا وَعَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ﴿80﴾