بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الم﴿1﴾
الم﴿1﴾
تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ﴿2﴾
اين آيات کتاب حکيم است (کتابى پرمحتوا و استوار)!﴿2﴾
هُدًى وَرَحْمَةً لِّلْمُحْسِنِينَ﴿3﴾
مايه هدايت و رحمت براى نيکوکاران است.﴿3﴾
الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُم بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ﴿4﴾
همانان که نماز را برپا مىدارند، و زکات را مىپردازند و آنها به آخرت يقين دارند.﴿4﴾
أُوْلَئِكَ عَلَى هُدًى مِّن رَّبِّهِمْ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴿5﴾
آنان بر طريق هدايت از پروردگارشانند، و آنانند رستگاران!﴿5﴾
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ﴿6﴾
و بعضى از مردم سخنان بيهوده را مىخرند تا مردم را از روى نادانى، از راه خدا گمراه سازند و آيات الهى را به استهزا گيرند؛ براى آنان عذابى خوارکننده است!﴿6﴾
وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا وَلَّى مُسْتَكْبِرًا كَأَن لَّمْ يَسْمَعْهَا كَأَنَّ فِي أُذُنَيْهِ وَقْرًا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ﴿7﴾
و هنگامى که آيات ما بر او خوانده مىشود، مستکبرانه روى برمىگرداند، گويى آن را نشنيده است؛ گويى اصلاً گوشهايش سنگين است! او را به عذابى دردناک بشارت ده!﴿7﴾
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعِيمِ﴿8﴾
(ولى) کسانى که ايمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند، باغهاى پرنعمت بهشت از آن آنهاست؛﴿8﴾
خَالِدِينَ فِيهَا وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴿9﴾
جاودانه در آن خواهند ماند؛ اين وعده حتمى الهى است؛ و اوست عزيز و حکيم (شکستناپذير و دانا).﴿9﴾
خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَأَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَابَّةٍ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ﴿10﴾
(او) آسمانها را بدون ستونى که آن را ببينيد آفريد، و در زمين کوههايى افکند تا شما را نلرزاند (و جايگاه شما آرام باشد) و از هر گونه جنبندهاى روى آن منتشر ساخت؛ و از آسمان آبى نازل کرديم و بوسيله آن در روى زمين انواع گوناگونى از جفتهاى گياهان پر ارزش رويانديم.﴿10﴾
هَذَا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ الَّذِينَ مِن دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ﴿11﴾
اين آفرينش خداست؛ امّا به من نشان دهيد معبودانى غير او چه چيز را آفريدهاند؟! ولى ظالمان در گمراهى آشکارند.﴿11﴾
وَلَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ وَمَن يَشْكُرْ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ﴿12﴾
ما به لقمان حکمت داديم؛ (و به او گفتيم:) شکر خدا را بجاى آور هر کس شکرگزارى کند، تنها به سود خويش شکر کرده؛ و آن کس که کفران کند، (زيانى به خدا نمىرساند)؛ چرا که خداوند بىنياز و ستوده است.﴿12﴾
وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ﴿13﴾
(به خاطر بياور) هنگامى را که لقمان به فرزندش -در حالى که او را موعظه مىکرد- گفت: «پسرم! چيزى را همتاى خدا قرار مده که شرک، ظلم بزرگى است.»﴿13﴾
وَوَصَّيْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ﴿14﴾
و ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کرديم؛ مادرش او را با ناتوانى روى ناتوانى حمل کرد (به هنگام باردارى هر روز رنج و ناراحتى تازهاى را متحمّل مىشد)، و دوران شيرخوارگى او در دو سال پايان مىيابد؛ (آرى به او توصيه کردم) که براى من و براى پدر و مادرت شکر بجا آور که بازگشت (همه شما)به سوى من است!﴿14﴾
وَإِن جَاهَدَاكَ عَلى أَن تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ﴿15﴾
و هرگاه آن دو، تلاش کنند که تو چيزى را همتاى من قرار دهى، که از آن آگاهى ندارى (بلکه مىدانى باطل است)، از ايشان اطاعت مکن، ولى با آن دو، در دنيا به طرز شايستهاى رفتار کن؛ و از راه کسانى پيروى کن که توبهکنان به سوى من آمدهاند؛ سپس بازگشت همه شما به سوى من است و من شما را از آنچه عمل مىکرديد آگاه مىکنم.﴿15﴾
يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِن تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ فَتَكُن فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ﴿16﴾
پسرم! اگر به اندازه سنگينى دانه خردلى (کار نيک يا بد) باشد، و در دل سنگى يا در (گوشهاى از) آسمانها و زمين قرار گيرد، خداوند آن را (در قيامت براى حساب) مىآورد؛ خداوند دقيق و آگاه است!﴿16﴾
يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنكَرِ وَاصْبِرْ عَلَى مَا أَصَابَكَ إِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ﴿17﴾
پسرم! نماز را برپا دار، و امر به معروف و نهى از منکر کن، و در برابر مصايبى که به تو مىرسد شکيبا باش که اين از کارهاى مهمّ است!﴿17﴾
وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ﴿18﴾
(پسرم!) با بىاعتنايى از مردم روى مگردان، و مغرورانه بر زمين راه مرو که خداوند هيچ متکبّر مغرورى را دوست ندارد.﴿18﴾
وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِن صَوْتِكَ إِنَّ أَنكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ﴿19﴾
(پسرم!) در راهرفتن، اعتدال را رعايت کن؛ از صداى خود بکاه (و هرگز فرياد مزن) که زشتترين صداها صداى خران است.﴿19﴾
أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً وَمِنَ النَّاسِ مَن يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَلَا هُدًى وَلَا كِتَابٍ مُّنِيرٍ﴿20﴾
آيا نديديد خداوند آنچه را در آسمانها و زمين است مسخّر شما کرده، و نعمتهاى آشکار و پنهان خود را به طور فراوان بر شما ارزانى داشته است؟! ولى بعضى از مردم بدون هيچ دانش و هدايت و کتاب روشنگرى درباره خدا مجادله مىکنند!﴿20﴾
وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْ كَانَ الشَّيْطَانُ يَدْعُوهُمْ إِلَى عَذَابِ السَّعِيرِ﴿21﴾
و هنگامى که به آنان گفته شود: «از آنچه خدا نازل کرده پيروى کنيد!»، مىگويند: «نه، بلکه ما از چيزى پيروى مىکنيم که پدران خود را بر آن يافتيم!»آيا حتّى اگر شيطان آنان را دعوت به عذاب آتش فروزان کند (باز هم تبعيّت مىکنند)؟!﴿21﴾
وَمَن يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى وَإِلَى اللَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ﴿22﴾
کسى که روى خود را تسليم خدا کند در حالى که نيکوکار باشد، به دستگيره محکمى چنگ زده (و به تکيهگاه مطمئنى تکيه کرده است)؛ و عاقبت همه کارها به سوى خداست.﴿22﴾
وَمَن كَفَرَ فَلَا يَحْزُنكَ كُفْرُهُ إِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ﴿23﴾
و کسى که کافر شود، کفر او تو را غمگين نسازد؛ بازگشت همه آنان به سوى ماست و ما آنها را از اعمالى که انجام دادهاند (و نتايج شوم آن) آگاه خواهيم ساخت؛ خداوند به آنچه درون سينههاست آگاه است.﴿23﴾
نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلًا ثُمَّ نَضْطَرُّهُمْ إِلَى عَذَابٍ غَلِيظٍ﴿24﴾
ما اندکى آنها را از متاع دنيا بهرهمند مىکنيم، سپس آنها را به تحمّل عذاب شديدى وادار مىسازيم!﴿24﴾
وَلَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ﴿25﴾
و هرگاه از آنان سؤال کنى: «چه کسى آسمانها و زمين را آفريده است؟» مسلّماً مىگويند: «اللّه»، بگو: «الحمد للّه (که خود شما معترفيد)!» ولى بيشتر آنان نمىدانند!﴿25﴾
لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ﴿26﴾
آنچه در آسمانها و زمين است از آن خداست، چرا که خداوند بىنياز و شايسته ستايش است!﴿26﴾
وَلَوْ أَنَّمَا فِي الْأَرْضِ مِن شَجَرَةٍ أَقْلَامٌ وَالْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِن بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ مَّا نَفِدَتْ كَلِمَاتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴿27﴾
و اگر همه درختان روى زمين قلم شود، و دريا براى آن مرکّب گردد، و هفت درياچه به آن افزوده شود، اينها همه تمام مىشود ولى کلمات خدا پايان نمىگيرد؛ خداوند عزيز و حکيم است.﴿27﴾
مَّا خَلْقُكُمْ وَلَا بَعْثُكُمْ إِلَّا كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ﴿28﴾
آفرينش و برانگيختن (و زندگى دوباره) همه شما (در قيامت) همانند يک فرد بيش نيست؛ خداوند شنوا و بيناست!﴿28﴾
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى وَأَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ﴿29﴾
آيا نديدى که خداوند شب را در روز، و روز را در شب داخل مىکند، و خورشيد و ماه را مسخّر ساخته و هر کدام تا سرآمد يعنى به حرکت خود ادامه مىدهند؟! خداوند به آنچه انجام مىدهيد آگاه است.﴿29﴾
ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِن دُونِهِ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ﴿30﴾
اينها همه دليل بر آن است که خداوند حقّ است، و آنچه غير از او مىخوانند باطل است، و خداوند بلند مقام و بزرگ مرتبه است!﴿30﴾
أَلَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ لِيُرِيَكُم مِّنْ آيَاتِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ﴿31﴾
آيا نديدى کشتيها بر (صفحه) درياها به فرمان خدا، و به (برکت) نعمت او حرکت مىکنند تا بخشى از آياتش را به شما نشان دهد؟! در اينها نشانههايى است براى کسانى که شکيبا و شکرگزارند!﴿31﴾
وَإِذَا غَشِيَهُم مَّوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ فَمِنْهُم مُّقْتَصِدٌ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلَّا كُلُّ خَتَّارٍ كَفُورٍ﴿32﴾
و هنگامى که (در سفر دريا) موجى همچون ابرها آنان را بپوشاند (و بالا رود و بالاى سرشان قرار گيرد)، خدا را با اخلاص مىخوانند؛ امّا وقتى آنها را به خشکى رساند و نجات داد، بعضى راه اعتدال را پيش مىگيرند (و به ايمان خود وفادار مىمانند، در حالى که بعضى ديگر فراموش کرده راه کفر پيش مىگيرند)؛ ولى آيات ما را هيچ کس جز پيمانشکنان ناسپاس انکار نمىکنند!﴿32﴾
يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ وَاخْشَوْا يَوْمًا لَّا يَجْزِي وَالِدٌ عَن وَلَدِهِ وَلَا مَوْلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِ شَيْئًا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ﴿33﴾
اى مردم! تقواى الهى پيشه کنيد و بترسيد از روزى که نه پدر کيفر اعمال فرزندش را تحمّل مىکند، و نه فرزند چيزى از کيفر (اعمال) پدرش را؛ به يقين وعده الهى حقّ است؛ پس مبادا زندگانى دنيا شما را بفريبد، و مبادا (شيطان) فريبکار شما را (به کرم) خدا مغرور سازد!﴿33﴾
إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَّاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ﴿34﴾
آگاهى از زمان قيام قيامت مخصوص خداست، و اوست که باران را نازل مىکند، و آنچه را که در رحمها(ى مادران) است مىداند، و هيچ کس نمىداند فردا چه به دست مىآورد، و هيچ کس نمىداند در چه سرزمينى مىميرد؟ خداوند عالم و آگاه است!﴿34﴾