بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ أَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ﴿1﴾
کسانى که کافر شدند و (مردم را) از راه خدا بازداشتند، (خداوند) اعمالشان را نابود مىکند!﴿1﴾
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَآمَنُوا بِمَا نُزِّلَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَهُوَ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَأَصْلَحَ بَالَهُمْ﴿2﴾
و کسانى که ايمان آوردند و کارهاى شايسته انجام دادند و به آنچه بر محمد (ص) نازل شده -و همه حقّ است و از سوى پروردگارشان- نيز ايمان آوردند، خداوند گناهانشان را مىبخشد و کارشان را اصلاح مىکند!﴿2﴾
ذَلِكَ بِأَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا اتَّبَعُوا الْبَاطِلَ وَأَنَّ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِن رَّبِّهِمْ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ لِلنَّاسِ أَمْثَالَهُمْ﴿3﴾
اين بخاطر آن است که کافران از باطل پيروى کردند، و مؤمنان از حقّى که از سوى پروردگارشان بود تبعيّت نمودند؛ اينگونه خداوند براى مردم مثَلهاى (زندگى) آنان را بيان مىکند!﴿3﴾
فَإِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ذَلِكَ وَلَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لَانتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَكِن لِّيَبْلُوَ بَعْضَكُم بِبَعْضٍ وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ﴿4﴾
و هنگامى که با کافران (جنايتپيشه) در ميدان جنگ روبهرو شديد گردنهايشان را بزنيد، (و اين کار را همچنان ادامه دهيد) تا به اندازه کافى دشمن را در هم بکوبيد؛ در اين هنگام اسيران را محکم ببنديد؛ سپس يا بر آنان منّت گذاريد (و آزادشان کنيد) يا در برابر آزادى از آنان فديه [= غرامت] بگيريد؛ (و اين وضع بايد همچنان ادامه يابد) تا جنگ بار سنگين خود را بر زمين نهد، (آرى) برنامه اين است! و اگر خدا مىخواست خودش آنها را مجازات مىکرد، اما مىخواهد بعضى از شما را با بعضى ديگر بيازمايد؛ و کسانى که در راه خدا کشته شدند، خداوند هرگز اعمالشان را از بين نمىبرد!﴿4﴾
سَيَهْدِيهِمْ وَيُصْلِحُ بَالَهُمْ﴿5﴾
بزودى آنان را هدايت نموده و کارشان را اصلاح مىکند؛﴿5﴾
وَيُدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمْ﴿6﴾
و آنها را در بهشت (جاويدانش) که اوصاف آن را براى آنان بازگو کرده وارد مىکند.﴿6﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن تَنصُرُوا اللَّهَ يَنصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ﴿7﴾
اى کسانى که ايمان آوردهايد! اگر (آيين) خدا را يارى کنيد، شما را يارى مىکند و گامهايتان را استوار مىدارد.﴿7﴾
وَالَّذِينَ كَفَرُوا فَتَعْسًا لَّهُمْ وَأَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ﴿8﴾
و کسانى که کافر شدند، مرگ بر آنان! و اعمالشان نابود باد!﴿8﴾
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ﴿9﴾
اين بخاطر آن است که از آنچه خداوند نازل کرده کراهت داشتند؛ از اين رو خدا اعمالشان را حبط و نابود کرد!﴿9﴾
أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَلِلْكَافِرِينَ أَمْثَالُهَا﴿10﴾
آيا در زمين سير نکردند تا ببينند عاقبت کسانى که قبل از آنان بودند چگونه بود؟! خداوند آنها را هلاک کرد؛ و براى کافران امثال اين مجازاتها خواهد بود!﴿10﴾
ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ مَوْلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَأَنَّ الْكَافِرِينَ لَا مَوْلَى لَهُمْ﴿11﴾
اين براى آن است که خداوند مولا و سرپرست کسانى است که ايمان آوردند؛ امّا کافران مولايى ندارند!﴿11﴾
إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَالَّذِينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَيَأْكُلُونَ كَمَا تَأْكُلُ الْأَنْعَامُ وَالنَّارُ مَثْوًى لَّهُمْ﴿12﴾
خداوند کسانى را که ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند وارد باغهايى از بهشت مىکند که نهرها از زير (درختانش) جارى است؛ در حالى که کافران از متاع زودگذر دنيا بهره مىگيرند و همچون چهارپايان مىخورند، و سرانجام آتش دوزخ جايگاه آنهاست!﴿12﴾
وَكَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ هِيَ أَشَدُّ قُوَّةً مِّن قَرْيَتِكَ الَّتِي أَخْرَجَتْكَ أَهْلَكْنَاهُمْ فَلَا نَاصِرَ لَهُمْ﴿13﴾
و چه بسيار شهرهايى که از شهرى که تو را بيرون کرد نيرومندتر بودند؛ ما همه آنها را نابود کرديم و هيچ ياورى نداشتند!﴿13﴾
أَفَمَن كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّهِ كَمَن زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ﴿14﴾
آيا کسى که دليل روشنى از سوى پروردگارش دارد، همانند کسى است که زشتى اعمالش در نظرش آراسته شده و از هواى نفسشان پيروى مىکنند؟!﴿14﴾
مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِّن مَّاءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِن لَّبَنٍ لَّمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِّنْ خَمْرٍ لَّذَّةٍ لِّلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِّنْ عَسَلٍ مُّصَفًّى وَلَهُمْ فِيهَا مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَمَغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ كَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِي النَّارِ وَسُقُوا مَاءً حَمِيمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءَهُمْ﴿15﴾
توصيف بهشتى که به پرهيزگاران وعده داده شده، چنين است: در آن نهرهايى از آب صاف و خالص که بدبو نشده، و نهرهايى از شير که طعم آن دگرگون نگشته، و نهرهايى از شراب (طهور) که مايه لذّت نوشندگان است، و نهرهايى از عسل مصفّاست، و براى آنها در آن از همه انواع ميوهها وجود دارد؛ و (از همه بالاتر) آمرزشى است از سوى پروردگارشان! آيا اينها همانند کسانى هستند که هميشه در آتش دوزخند و از آب جوشان نوشانده مىشوند که اندرونشان را از هم متلاشى مىکند؟!﴿15﴾
وَمِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ حَتَّى إِذَا خَرَجُوا مِنْ عِندِكَ قَالُوا لِلَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مَاذَا قَالَ آنِفًا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ﴿16﴾
گروهى از آنان به سخنانت گوش فرامىدهند، امّا هنگامى که از نزد تو خارج مىشوند به کسانى که علم و دانش به آنان بخشيده شده (از روى استهزا) مىگويند: «(اين مرد) الان چه گفت؟!» آنها کسانى هستند که خداوند بر دلهايشان مُهر نهاده و از هواى نفسشان پيروى کردهاند (از اين رو چيزى نمىفهمند)!﴿16﴾
وَالَّذِينَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَآتَاهُمْ تَقْواهُمْ﴿17﴾
کسانى که هدايت يافتهاند، خداوند بر هدايتشان مىافزايد و روح تقوا به آنان مىبخشد!﴿17﴾
فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ﴿18﴾
آيا آنها [= کافران] جز اين انتظارى دارند که قيامت ناگهان فرا رسد (آنگاه ايمان آورند)، در حالى که هماکنون نشانههاى آن آمده است؛ اما هنگامى که بيايد، تذکّر (و ايمان) آنها سودى نخواهد داشت!﴿18﴾
فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَمَثْوَاكُمْ﴿19﴾
پس بدان که معبودى جز «اللّه» نيست؛ و براى گناه خود و مردان و زنان باايمان استغفار کن! و خداوند محل حرکت و قرارگاه شما را مىداند!﴿19﴾
وَيَقُولُ الَّذِينَ آمَنُوا لَوْلَا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ مُّحْكَمَةٌ وَذُكِرَ فِيهَا الْقِتَالُ رَأَيْتَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ يَنظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْلَى لَهُمْ﴿20﴾
کسانى که ايمان آوردهاند مىگويند: «چرا سورهاى نازل نمىشود (که در آن فرمان جهاد باشد)؟!» امّا هنگامى که سوره واضح و روشنى نازل مىگردد که در آن سخنى از جنگ است، منافقان بيماردل را مىبينى که همچون کسى که در آستانه مرگ قرار گرفته به تو نگاه مىکنند؛ پس مرگ و نابودى براى آنان سزاوارتر است!﴿20﴾
طَاعَةٌ وَقَوْلٌ مَّعْرُوفٌ فَإِذَا عَزَمَ الْأَمْرُ فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ﴿21﴾
(ولى) اطاعت و سخن سنجيده براى آنان بهتر است؛ و اگر هنگامى که فرمان جهاد قطعى مىشود به خدا راست گويند (و از در صدق و صفا درآيند) براى آنها بهتر مىباشد!﴿21﴾
فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِن تَوَلَّيْتُمْ أَن تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ﴿22﴾
اگر (از اين دستورها) روى گردان شويد، جز اين انتظار مىرود که در زمين فساد و قطع پيوند خويشاوندى کنيد؟!﴿22﴾
أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ﴿23﴾
آنها کسانى هستند که خداوند از رحمت خويش دورشان ساخته، گوشهايشان را کر و چشمهايشان را کور کرده است!﴿23﴾
أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا﴿24﴾
آيا آنها در قرآن تدبّر نمىکنند، يا بر دلهايشان قفل نهاده شده است؟!﴿24﴾
إِنَّ الَّذِينَ ارْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَى الشَّيْطَانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَأَمْلَى لَهُمْ﴿25﴾
کسانى که بعد از روشن شدن هدايت براى آنها، پشت به حق کردند، شيطان اعمال زشتشان را در نظرشان زينت داده و آنان را با آرزوهاى طولانى فريفته است!﴿25﴾
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لِلَّذِينَ كَرِهُوا مَا نَزَّلَ اللَّهُ سَنُطِيعُكُمْ فِي بَعْضِ الْأَمْرِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِسْرَارَهُمْ﴿26﴾
اين بخاطر آن است که آنان به کسانى که نزول وحى الهى را کراهت داشتند گفتند: «ما در بعضى از امور از شما پيروى مىکنيم؟» در حالى که خداوند پنهانکارى آنان را مىداند.﴿26﴾
فَكَيْفَ إِذَا تَوَفَّتْهُمْ الْمَلَائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ﴿27﴾
حال آنها چگونه خواهد بود هنگامى که فرشتگان (مرگ) بر صورت و پشت آنان مىزنند و جانشان را مىگيرند؟!﴿27﴾
ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا مَا أَسْخَطَ اللَّهَ وَكَرِهُوا رِضْوَانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ﴿28﴾
اين بخاطر آن است که آنها از آنچه خداوند را به خشم مىآورد پيروى کردند، و آنچه را موجب خشنودى اوست کراهت داشتند؛ از اين رو (خداوند) اعمالشان را نابود کرد!﴿28﴾
أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَن لَّن يُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغَانَهُمْ﴿29﴾
آيا کسانى که در دلهايشان بيمارى است گمان کردند خدا کينههايشان را آشکار نمىکند؟!﴿29﴾
وَلَوْ نَشَاءُ لَأَرَيْنَاكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُم بِسِيمَاهُمْ وَلَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ أَعْمَالَكُمْ﴿30﴾
و اگر ما بخواهيم آنها را به تو نشان مىدهيم تا آنان را با قيافههايشان بشناسى، هر چند مىتوانى آنها را از طرز سخنانشان بشناسى؛ و خداوند اعمال شما را مىداند!﴿30﴾
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِينَ مِنكُمْ وَالصَّابِرِينَ وَنَبْلُوَ أَخْبَارَكُمْ﴿31﴾
ما همه شما را قطعاً مىآزمائيم تا معلوم شود مجاهدان واقعى و صابران از ميان شما کيانند، و اخبار شما را بيازماييم!﴿31﴾
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَشَاقُّوا الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الهُدَى لَن يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئًا وَسَيُحْبِطُ أَعْمَالَهُمْ﴿32﴾
آنان که کافر شدند و (مردم را) از راه خدا بازداشتند و بعد از روشنشدن هدايت براى آنان (باز) به مخالفت با رسول (خدا) برخاستند، هرگز زيانى به خدا نمىرسانند و (خداوند) بزودى اعمالشان را نابود مىکند!﴿32﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُوا أَعْمَالَكُمْ﴿33﴾
اى کسانى که ايمان آوردهايد! اطاعت کنيد خدا را، و اطاعت کنيد رسول (خدا) را، و اعمال خود را باطل نسازيد!﴿33﴾
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ مَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ﴿34﴾
کسانى که کافر شدند و (مردم را) از راه خدا بازداشتند سپس در حال کفر از دنيا رفتند، خدا هرگز آنها را نخواهد بخشيد.﴿34﴾
فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ مَعَكُمْ وَلَن يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ﴿35﴾
پس هرگز سست نشويد و (دشمنان را) به صلح (ذلّتبار) دعوت نکنيد در حالى که شما برتريد، و خداوند با شماست و چيزى از (ثواب) اعمالتان را کم نمىکند!﴿35﴾
إِنَّمَا الحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَإِن تُؤْمِنُوا وَتَتَّقُوا يُؤْتِكُمْ أُجُورَكُمْ وَلَا يَسْأَلْكُمْ أَمْوَالَكُمْ﴿36﴾
زندگى دنيا تنها بازى و سرگرمى است؛ و اگر ايمان آوريد و تقوا پيشه کنيد، پاداشهاى شما را مىدهد و اموال شما را نمىطلبد،﴿36﴾
إِن يَسْأَلْكُمُوهَا فَيُحْفِكُمْ تَبْخَلُوا وَيُخْرِجْ أَضْغَانَكُمْ﴿37﴾
چرا که هر گاه اموال شما را مطالبه کند و حتّى اصرار نمايد، بخل مىورزيد؛ و کينه و خشم شما را آشکار مىسازد!﴿37﴾
هَاأَنتُمْ هَؤُلَاءِ تُدْعَوْنَ لِتُنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَمِنكُم مَّن يَبْخَلُ وَمَن يَبْخَلْ فَإِنَّمَا يَبْخَلُ عَن نَّفْسِهِ وَاللَّهُ الْغَنِيُّ وَأَنتُمُ الْفُقَرَاءُ وَإِن تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ ثُمَّ لَا يَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ﴿38﴾
آرى، شما همان گروهى هستيد که براى انفاق در راه خدا دعوت مىشويد، بعضى از شما بخل مىورزند؛ و هر کس بخل ورزد، نسبت به خود بخل کرده است؛ و خداوند بىنياز است و شما همه نيازمنديد؛ و هرگاه سرپيچى کنيد، خداوند گروه ديگرى را جاى شما مىآورد پس آنها مانند شما نخواهند بود (و سخاوتمندانه در راه خدا انفاق مىکنند).﴿38﴾