بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الر تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ﴿1﴾
الر، اين آيات کتاب استوار و حکمت آميز است!﴿1﴾
أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَيْنَا إِلَى رَجُلٍ مِّنْهُمْ أَنْ أَنذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُواْ أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِندَ رَبِّهِمْ قَالَ الْكَافِرُونَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ مُّبِينٌ﴿2﴾
آيا براى مردم، موجب شگفتى بود که به مردى از آنها وحى فرستاديم که مردم را (از عواقب کفر و گناه) بترسان، و به کسانى که ايمان آوردهاند بشارت ده که براى آنها، سابقه نيک (و پاداشهاى مسلّم) نزد پروردگارشان است؟! (امّا) کافران گفتند: «اين مرد، ساحر آشکارى است!»﴿2﴾
إِنَّ رَبَّكُمُ اللّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُدَبِّرُ الأَمْرَ مَا مِن شَفِيعٍ إِلاَّ مِن بَعْدِ إِذْنِهِ ذَلِكُمُ اللّهُ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ أَفَلاَ تَذَكَّرُونَ﴿3﴾
پروردگار شما، خداوندى است که آسمانها و زمين را در شش روز [= شش دوران] آفريد؛ سپس بر تخت (قدرت) قرار گرفت، و به تدبير کار (جهان) پرداخت؛ هيچ شفاعت کنندهاى، جز با اذن او نيست؛ اين است خداوند، پروردگار شما! پس او را پرستش کنيد! آيا متذکّر نمىشويد؟!﴿3﴾
إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا وَعْدَ اللّهِ حَقًّا إِنَّهُ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ بِالْقِسْطِ وَالَّذِينَ كَفَرُواْ لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِيمٍ وَعَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُواْ يَكْفُرُونَ﴿4﴾
بازگشت همه شما بسوى اوست! خداوند وعده حقّى فرموده؛ او آفرينش را آغاز مىکند، سپس آن را بازمىگرداند، تا کسانى را که ايمان آورده و کارهاى شايسته انجام دادهاند، بعدالت جزا دهد؛ و براى کسانى که کافر شدند، نوشيدنى از مايع سوزان است؛ و عذابى دردناک، بخاطر آنکه کفر مىورزيدند!﴿4﴾
هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاء وَالْقَمَرَ نُورًا وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ مَا خَلَقَ اللّهُ ذَلِكَ إِلاَّ بِالْحَقِّ يُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ﴿5﴾
او کسى است که خورشيد را روشنايى، و ماه را نور قرار داد؛ و براى آن منزلگاههايى مقدّر کرد، تا عدد سالها و حساب (کارها) را بدانيد؛ خداوند اين را جز بحق نيافريده؛ او آيات (خود را) براى گروهى که اهل دانشند، شرح مىدهد!﴿5﴾
إِنَّ فِي اخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ اللّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَّقُونَ﴿6﴾
مسلّماً در آمد و شد شب و روز، و آنچه خداوند در آسمانها و زمين آفريده، آيات (و نشانههايى) است براى گروهى که پرهيزگارند (و حقايق را مىبينند).﴿6﴾
إَنَّ الَّذِينَ لاَ يَرْجُونَ لِقَاءنَا وَرَضُواْ بِالْحَياةِ الدُّنْيَا وَاطْمَأَنُّواْ بِهَا وَالَّذِينَ هُمْ عَنْ آيَاتِنَا غَافِلُونَ﴿7﴾
آنها که ايمان به ملاقات ما (و روز رستاخيز) ندارند، و به زندگى دنيا خشنود شدند و بر آن تکيه کردند، و آنها که از آيات ما غافلند،﴿7﴾
أُوْلَئِكَ مَأْوَاهُمُ النُّارُ بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ﴿8﴾
(همه) آنها جايگاهشان آتش است، بخاطر کارهايى که انجام مىدادند!﴿8﴾
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمَانِهِمْ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمُ الأَنْهَارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ﴿9﴾
(ولى) کسانى که ايمان آوردند و کارهاى شايسته انجام دادند، پروردگارشان آنها را در پرتو ايمانشان هدايت مىکند؛ از زير (قصرهاى) آنها در باغهاى بهشت، نهرها جارى است.﴿9﴾
دَعْوَاهُمْ فِيهَا سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلاَمٌ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴿10﴾
گفتار (و دعاى) آنها در بهشت اين است که: «خداوندا، منزهى تو!» و تحيّت آنها در آنجا: سلام؛ و آخرين سخنشان اين است که: «حمد، مخصوص پروردگار عالميان است!»﴿10﴾
وَلَوْ يُعَجِّلُ اللّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجَالَهُم بِالْخَيْرِ لَقُضِيَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِينَ لاَ يَرْجُونَ لِقَاءنَا فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ﴿11﴾
اگر همان گونه که مردم در به دست آوردن «خوبى»ها عجله دارند، خداوند در مجازاتشان شتاب مىکرد، (بزودى) عمرشان به پايان مىرسيد (و همگى نابود مىشدند)؛ ولى کسانى را که ايمان به لقاى ما ندارند، به حال خود رها مىکنيم تا در طغيانشان سرگردان شوند!﴿11﴾
وَإِذَا مَسَّ الإِنسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَآئِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَن لَّمْ يَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَّسَّهُ كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ﴿12﴾
هنگامى که به انسان زيان (و ناراحتى) رسد، ما را (در هر حال:) در حالى که به پهلو خوابيده، يا نشسته، يا ايستاده است، مىخواند؛ امّا هنگامى که ناراحتى را از او برطرف ساختيم، چنان مىرود که گويى هرگز ما را براى حل مشکلى که به او رسيده بود، نخوانده است! اين گونه براى اسرافکاران، اعمالشان زينت داده شده است (که زشتى اين عمل را درک نمىکنند)!﴿12﴾
وَلَقَدْ أَهْلَكْنَا الْقُرُونَ مِن قَبْلِكُمْ لَمَّا ظَلَمُواْ وَجَاءتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ وَمَا كَانُواْ لِيُؤْمِنُواْ كَذَلِكَ نَجْزِي الْقَوْمَ الْمُجْرِمِينَ﴿13﴾
ما امّتهاى پيش از شما را، هنگامى که ظلم کردند، هلاک نموديم؛ در حالى که پيامبرانشان دلايل روشن براى آنها آوردند، ولى آنها ايمان نياوردند؛ اينگونه گروه مجرمان را کيفر مىدهيم!﴿13﴾
ثُمَّ جَعَلْنَاكُمْ خَلاَئِفَ فِي الأَرْضِ مِن بَعْدِهِم لِنَنظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ﴿14﴾
سپس شما را جانشينان آنها در روى زمين -پس از ايشان- قرار داديم؛ تا ببينيم شما چگونه عمل مىکنيد!﴿14﴾
وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ قَالَ الَّذِينَ لاَ يَرْجُونَ لِقَاءنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هَذَا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِن تِلْقَاء نَفْسِي إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ مَا يُوحَى إِلَيَّ إِنِّي أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ﴿15﴾
و هنگامى که آيات روشن ما بر آنها خوانده مىشود، کسانى که ايمان به لقاى ما (و روز رستاخيز) ندارند مىگويند: «قرآنى غير از اين بياور، يا آن را تبديل کن! (و آيات نکوهش بتها را بردار)» بگو: «من حق ندارم که از پيش خود آن را تغيير دهم؛ فقط از چيزى که بر من وحى مىشود، پيروى مىکنم! من اگر پروردگارم را نافرمانى کنم، از مجازات روز بزرگ (قيامت) مىترسم!»﴿15﴾
قُل لَّوْ شَاء اللّهُ مَا تَلَوْتُهُ عَلَيْكُمْ وَلاَ أَدْرَاكُم بِهِ فَقَدْ لَبِثْتُ فِيكُمْ عُمُرًا مِّن قَبْلِهِ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ﴿16﴾
بگو: «اگر خدا مىخواست، من اين آيات را بر شما نمىخواندم؛ و خداوند از آن آگاهتان نمىکرد؛ چه اينکه مدّتها پيش از اين، در ميان شما زندگى نمودم؛ (و هرگز آيهاى نياوردم؛) آيا نمىفهميد؟!»﴿16﴾
فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ إِنَّهُ لاَ يُفْلِحُ الْمُجْرِمُونَ﴿17﴾
چه کسى ستمکارتر است از آن کس که بر خدا دروغ مىبندد، يا آيات او را تکذيب مىکند؟! مسلماً مجرمان رستگار نخواهند شد!﴿17﴾
وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ يَضُرُّهُمْ وَلاَ يَنفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَؤُلاء شُفَعَاؤُنَا عِندَ اللّهِ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللّهَ بِمَا لاَ يَعْلَمُ فِي السَّمَاوَاتِ وَلاَ فِي الأَرْضِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ﴿18﴾
آنها غير از خدا، چيزهايى را مىپرستند که نه به آنان زيان مىرساند، و نه سودى مىبخشد؛ و مىگويند: «اينها شفيعان ما نزد خدا هستند!» بگو: «آيا خدا را به چيزى خبر مىدهيد که در آسمانها و زمين سراغ ندارد؟!» منزه است او، و برتر است از آن همتايانى که قرار مىدهند!﴿18﴾
وَمَا كَانَ النَّاسُ إِلاَّ أُمَّةً وَاحِدَةً فَاخْتَلَفُواْ وَلَوْلاَ كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ فِيمَا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ﴿19﴾
(در آغاز) همه مردم امّت واحدى بودند؛ سپس اختلاف کردند؛ و اگر فرمانى از طرف پروردگارت (درباره عدم مجازات سريع آنان) از قبل صادر نشده بود، در ميان آنها در آنچه اختلاف داشتند داورى مىشد (و سپس همگى به مجازات مىرسيدند).﴿19﴾
وَيَقُولُونَ لَوْلاَ أُنزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَيْبُ لِلّهِ فَانْتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ﴿20﴾
مىگويند: «چرا معجزهاى از پروردگارش بر او نازل نمىشود؟!» بگو: «غيب (و معجزات) تنها براى خدا (و به فرمان او) است! شما در انتظار باشيد، من هم با شما در انتظارم! (شما در انتظار معجزات بهانهجويانه باشيد، و من هم در انتظار مجازات شما!)»﴿20﴾
وَإِذَا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً مِّن بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُمْ إِذَا لَهُم مَّكْرٌ فِي آيَاتِنَا قُلِ اللّهُ أَسْرَعُ مَكْرًا إِنَّ رُسُلَنَا يَكْتُبُونَ مَا تَمْكُرُونَ﴿21﴾
هنگامى که به مردم، پس از ناراحتى که به آنها رسيده است، رحمتى بچشانيم، در آيات ما نيرنگ مىکنند (،و براى آن نعمت و رحمت توجيهات ناروا مىکنند)؛ بگو: «خداوند سريعتر از شما مکر [= چارهجويى] مىکند؛ و رسولان [= فرشتگان ] ما، آنچه نيرنگ مىکنيد (و نقشه مىکشيد)، مىنويسند!»﴿21﴾
هُوَ الَّذِي يُسَيِّرُكُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ حَتَّى إِذَا كُنتُمْ فِي الْفُلْكِ وَجَرَيْنَ بِهِم بِرِيحٍ طَيِّبَةٍ وَفَرِحُواْ بِهَا جَاءتْهَا رِيحٌ عَاصِفٌ وَجَاءهُمُ الْمَوْجُ مِن كُلِّ مَكَانٍ وَظَنُّواْ أَنَّهُمْ أُحِيطَ بِهِمْ دَعَوُاْ اللّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ لَئِنْ أَنجَيْتَنَا مِنْ هَذِهِ لَنَكُونَنِّ مِنَ الشَّاكِرِينَ﴿22﴾
او کسى است که شما را در خشکى و دريا سير مىدهد؛ زمانى که در کشتى قرارمىگيريد، و بادهاى موافق آنان را (بسوى مقصد) حرکت ميدهد و خوشحال مىشوند، ناگهان طوفان شديدى مىوزد؛ و امواج از هر سو به سراغ آنها مىآيد؛ و گمان مىکنند هلاک خواهند شد؛ در آن هنگام، خدا را از روى اخلاص مىخوانند که: «اگر ما را از اين گرفتارى نجات دهى، حتماً از سپاسگزاران خواهيم بود!»﴿22﴾
فَلَمَّا أَنجَاهُمْ إِذَا هُمْ يَبْغُونَ فِي الأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا بَغْيُكُمْ عَلَى أَنفُسِكُم مَّتَاعَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ثُمَّ إِلَينَا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ﴿23﴾
امّا هنگامى که خدا آنها را رهايى بخشيد، (باز) به ناحق، در زمين ستم ميکنند. اى مردم! ستمهاى شما، به زيان خود شماست! از زندگى دنيا بهره (ميبريد)، سپس بازگشت شما بسوى ماست؛ و ما، شما را به آنچه عمل ميکرديد، خبر ميدهيم!﴿23﴾
إِنَّمَا مَثَلُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَاءٍ أَنزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاء فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ وَالأَنْعَامُ حَتَّىَ إِذَا أَخَذَتِ الأَرْضُ زُخْرُفَهَا وَازَّيَّنَتْ وَظَنَّ أَهْلُهَا أَنَّهُمْ قَادِرُونَ عَلَيْهَآ أَتَاهَا أَمْرُنَا لَيْلاً أَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنَاهَا حَصِيدًا كَأَن لَّمْ تَغْنَ بِالأَمْسِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ﴿24﴾
مثل زندگى دنيا، همانند آبى است که از آسمان نازل کردهايم؛ که در پى آن، گياهان (گوناگون) زمين -که مردم و چهارپايان از آن مىخورند- مىرويد؛ تا زمانى که زمين، زيبايى خود را يافته و آراسته مىگردد، و اهل آن مطمئن مىشوند که مىتوانند از آن بهرهمند گردند، (ناگهان) فرمان ما، شبهنگام يا در روز، (براى نابودى آن) فرامىرسد؛ (سرما يا صاعقهاى را بر آن مسلّط مىسازيم؛) و آنچنان آن را درو مىکنيم که گويى ديروز هرگز (چنين کشتزارى) نبوده است! اين گونه، آيات خود را براى گروهى که مىانديشند، شرح مىدهيم!﴿24﴾
وَاللّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ وَيَهْدِي مَن يَشَاء إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ﴿25﴾
و خداوند به سراى صلح و سلامت دعوت مىکند؛ و هر کس را بخواهد (و شايسته و لايق ببيند)، به راه راست هدايت مىنمايد.﴿25﴾
لِّلَّذِينَ أَحْسَنُواْ الْحُسْنَى وَزِيَادَةٌ وَلاَ يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَلاَ ذِلَّةٌ أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ﴿26﴾
کسانى که نيکى کردند، پاداش نيک و افزون بر آن دارند؛ و تاريکى و ذلّت، چهرههايشان را نمىپوشاند؛ آنها اهل بهشتند، و جاودانه در آن خواهند ماند.﴿26﴾
وَالَّذِينَ كَسَبُواْ السَّيِّئَاتِ جَزَاءُ سَيِّئَةٍ بِمِثْلِهَا وَتَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ مَّا لَهُم مِّنَ اللّهِ مِنْ عَاصِمٍ كَأَنَّمَا أُغْشِيَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعًا مِّنَ اللَّيْلِ مُظْلِمًا أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ﴿27﴾
امّا کسانى که مرتکب گناهان شدند، جزاى بدى بمقدار آن دارند؛ و ذلّت و خوارى، چهره آنان را مىپوشاند؛ و هيچ چيز نمىتواند آنها را از (مجازات) خدا نگه دارد! (چهرههايشان آنچنان تاريک است که) گويى با پارههايى از شب تاريک، صورت آنها پوشيده شده! آنها اهل دوزخند؛ و جاودانه در آن خواهند ماند!﴿27﴾
وَيَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُواْ مَكَانَكُمْ أَنتُمْ وَشُرَكَآؤُكُمْ فَزَيَّلْنَا بَيْنَهُمْ وَقَالَ شُرَكَآؤُهُم مَّا كُنتُمْ إِيَّانَا تَعْبُدُونَ﴿28﴾
(به خاطر بياوريد) روزى را که همه آنها را جمع مىکنيم، سپس به مشرکان مىگوييم: «شما و معبودهايتان در جاى خودتان باشيد (تا به حسابتان رسيدگى شود!)» سپس آنها را از هم جدا مىسازيم (و از هر يک جداگانه سؤال مىکنيم). و معبودهايشان (به آنها) مىگويند: «شما (هرگز) ما را عبادت نمىکرديد!»﴿28﴾
فَكَفَى بِاللّهِ شَهِيدًا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ إِن كُنَّا عَنْ عِبَادَتِكُمْ لَغَافِلِينَ﴿29﴾
(آنها در پاسخ مىگويند:) همين بس که خدا ميان ما و شما گواه باشد، اگر ما از عبادت شما غافل بوديم!﴿29﴾
هُنَالِكَ تَبْلُو كُلُّ نَفْسٍ مَّا أَسْلَفَتْ وَرُدُّواْ إِلَى اللّهِ مَوْلاَهُمُ الْحَقِّ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ﴿30﴾
در آن جا، هر کس عملى را که قبلاً انجام داده است، مىآزمايد. و همگى بسوى «اللّه» -مولا و سرپرستِ حقيقى خود- بازگردانده مىشوند؛ و چيزهايى را که بدروغ همتاى خدا قرار داده بودند، گم و نابود مىشوند!﴿30﴾
قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ أَمَّن يَمْلِكُ السَّمْعَ والأَبْصَارَ وَمَن يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيَّتَ مِنَ الْحَيِّ وَمَن يُدَبِّرُ الأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللّهُ فَقُلْ أَفَلاَ تَتَّقُونَ﴿31﴾
بگو: «چه کسى شما را از آسمان و زمين روزى مىدهد؟ يا چه کسى مالک (و خالق) گوش و چشمهاست؟ و چه کسى زنده را از مرده، و مرده را از زنده بيرون مىآورد؟ و چه کسى امور (جهان) را تدبير مىکند؟» بزودى (در پاسخ) مىگويند: «خدا»، بگو: «پس چرا تقوا پيشه نمىکنيد (و از خدا نمىترسيد)؟!﴿31﴾
فَذَلِكُمُ اللّهُ رَبُّكُمُ الْحَقُّ فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلاَّ الضَّلاَلُ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ﴿32﴾
آن است خداوند، پروردگار حقّ شما (داراى همه اين صفات)! با اين حال، بعد از حق، چه چيزى جز گمراهى وجود دارد؟! پس چرا (از پرستش او) روى گردان مىشويد؟!﴿32﴾
كَذَلِكَ حَقَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى الَّذِينَ فَسَقُواْ أَنَّهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ﴿33﴾
اينچنين فرمان پروردگارت بر فاسقان مسلّم شده که آنها (پس از اين همه لجاجت و گناه)، ايمان نخواهند آورد!﴿33﴾
قُلْ هَلْ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ قُلِ اللّهُ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ﴿34﴾
بگو: «آيا هيچ يک از معبودهاى شما، آفرينش را ايجاد مىکند و سپس بازمىگرداند؟!» بگو: «تنها خدا آفرينش را ايجاد کرده، سپس بازمىگرداند؛ با اين حال، چرا از حق روىگردان مىشويد؟!»﴿34﴾
قُلْ هَلْ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ قُلِ اللّهُ يَهْدِي لِلْحَقِّ أَفَمَن يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ يَهِدِّيَ إِلاَّ أَن يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ﴿35﴾
بگو: «آيا هيچ يک از معبودهاى شما، به سوى حق هدايت مىکند؟! بگو: «تنها خدا به حق هدايت مىکند! آيا کسى که هدايت به سوى حق مىکند براى پيروى شايستهتر است، يا آن کس که خود هدايت نمىشود مگر هدايتش کنند؟ شما را چه مىشود، چگونه داورى مىکنيد؟!»﴿35﴾
وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلاَّ ظَنًّا إَنَّ الظَّنَّ لاَ يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ عَلَيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ﴿36﴾
و بيشتر آنها، جز از گمان (و پندارهاى بىاساس)، پيروى نمىکنند؛ (در حالى که) گمان، هرگز انسان را از حقّ بىنياز نمىسازد (و به حق نمىرساند)! به يقين، خداوند از آنچه انجام مىدهند، آگاه است!﴿36﴾
وَمَا كَانَ هَذَا الْقُرْآنُ أَن يُفْتَرَى مِن دُونِ اللّهِ وَلَكِن تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ الْكِتَابِ لاَ رَيْبَ فِيهِ مِن رَّبِّ الْعَالَمِينَ﴿37﴾
شايسته نبود (و امکان نداشت) که اين قرآن، بدون وحى الهى به خدا نسبت داده شود؛ ولى تصديقى است براى آنچه پيش از آن است (از کتب آسمانى)، و شرح و تفصيلى بر آنها است؛ شکّى در آن نيست، و از طرف پروردگار جهانيان است.﴿37﴾
أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّثْلِهِ وَادْعُواْ مَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللّهِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ﴿38﴾
آيا آنها مىگويند: «او قرآن را بدروغ به خدا نسبت داده است»؟! بگو: «اگر راست مى گوييد، يک سوره همانند آن بياوريد؛ و غير از خدا، هر کس را مىتوانيد (به يارى) طلبيد!»﴿38﴾
بَلْ كَذَّبُواْ بِمَا لَمْ يُحِيطُواْ بِعِلْمِهِ وَلَمَّا يَأْتِهِمْ تَأْوِيلُهُ كَذَلِكَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِينَ﴿39﴾
(ولى آنها از روى علم و دانش قرآن را انکار نکردند؛) بلکه چيزى را تکذيب کردند که آگاهى از آن نداشتند، و هنوز واقعيتش بر آنان روشن نشده است! پيشينيان آنها نيز همين گونه تکذيب کردند؛ پس بنگر عاقبت کار ظالمان چگونه بود!﴿39﴾
وَمِنهُم مَّن يُؤْمِنُ بِهِ وَمِنْهُم مَّن لاَّ يُؤْمِنُ بِهِ وَرَبُّكَ أَعْلَمُ بِالْمُفْسِدِينَ﴿40﴾
بعضى از آنها، به آن ايمان مىآورند؛ و بعضى ايمان نمىآورند؛ و پروردگارت به مفسدان آگاهتر است (و آنها را بهتر مىشناسد)!﴿40﴾
وَإِن كَذَّبُوكَ فَقُل لِّي عَمَلِي وَلَكُمْ عَمَلُكُمْ أَنتُمْ بَرِيئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَأَنَاْ بَرِيءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ﴿41﴾
و اگر تو را تکذيب کردند، بگو: «عمل من براى من، و عمل شما براى شماست! شما از آنچه من انجام مىدهم بيزاريد و من (نيز) از آنچه شماانجام مىدهيد بيزارم!»﴿41﴾
وَمِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُونَ إِلَيْكَ أَفَأَنتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ وَلَوْ كَانُواْ لاَ يَعْقِلُونَ﴿42﴾
گروهى از آنان، بسوى تو گوش فرامىدهند (؛امّا گويى هيچ نمىشنوند و کرند)! آيا تو مىتوانى سخن خود را به گوش کران برسانى، هر چند نفهمند؟!﴿42﴾
وَمِنهُم مَّن يَنظُرُ إِلَيْكَ أَفَأَنتَ تَهْدِي الْعُمْيَ وَلَوْ كَانُواْ لاَ يُبْصِرُونَ﴿43﴾
و گروهى از آنان، به سوى تو مىنگرند (امّا گويى هيچ نمىبينند)! آيا تو مىتوانى نابينايان را هدايت کنى، هر چند نبينند؟!﴿43﴾
إِنَّ اللّهَ لاَ يَظْلِمُ النَّاسَ شَيْئًا وَلَكِنَّ النَّاسَ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ﴿44﴾
خداوند هيچ به مردم ستم نمىکند؛ ولى اين مردمند که به خويشتن ستم مىکند!﴿44﴾
وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ كَأَن لَّمْ يَلْبَثُواْ إِلاَّ سَاعَةً مِّنَ النَّهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيْنَهُمْ قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَاء اللّهِ وَمَا كَانُواْ مُهْتَدِينَ﴿45﴾
(به ياد آور) روزى را که (خداوند) آنها را جمع (و محشور) مىسازد؛ آنچنان که (احساس مىکنند) گويى جز ساعتى از روز، (در دنيا) توقّف نکردند؛ به آن مقدار که يکديگر را (ببينند و) بشناسند! مسلّماً آنها که لقاى خداوند (و روز رستاخيز) را تکذيب کردند، زيان بردند و هدايت نيافتند!﴿45﴾
وَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ اللّهُ شَهِيدٌ عَلَى مَا يَفْعَلُونَ﴿46﴾
اگر ما، پارهاى از مجازاتهايى را که به آنها وعده دادهايم، (در حال حيات تو (به تو نشان دهيم، و يا) پيش از آنکه گرفتار عذاب شوند،) تو را از دنيا ببريم، در هر حال، بازگشتشان به سوى ماست؛ سپس خداوند بر آنچه آنها انجام مىدادند گواه است!﴿46﴾
وَلِكُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولٌ فَإِذَا جَاء رَسُولُهُمْ قُضِيَ بَيْنَهُم بِالْقِسْطِ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ﴿47﴾
براى هر امّتى، رسولى است؛ هنگامى که رسولشان به سوى آنان بيايد، بعدالت در ميان آنها داورى مىشود؛ و ستمى به آنها نخواهد شد!﴿47﴾
وَيَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ﴿48﴾
و مىگويند: «اگر راست مىگوئى، اين وعده (مجازات) کى خواهد بود؟»﴿48﴾
قُل لاَّ أَمْلِكُ لِنَفْسِي ضَرًّا وَلاَ نَفْعًا إِلاَّ مَا شَاء اللّهُ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ إِذَا جَاء أَجَلُهُمْ فَلاَ يَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلاَ يَسْتَقْدِمُونَ﴿49﴾
بگو: «من (حتّى) براى خودم زيان و سودى را مالک نيستم، (تا چه رسد براى شما!) مگر آنچه خدا بخواهد. (اين مقدار مىدانم که) براى هر قوم و ملّتى، سرآمدى است؛ هنگامى که اجل آنها فرا رسد، (و فرمان مجازات يا مرگشان صادر شود،) نه ساعتى تأخير مىکنند، و نه پيشى مىگيرند!﴿49﴾
قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُهُ بَيَاتًا أَوْ نَهَارًا مَّاذَا يَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ﴿50﴾
بگو: «اگر مجازات او، شبهنگام يا در روز به سراغ شما آيد (،آيا مىتوانيد آن را از خود دفع کنيد؟!)» پس مجرمان براى چه عجله مىکنند؟!﴿50﴾
أَثُمَّ إِذَا مَا وَقَعَ آمَنْتُم بِهِ آلآنَ وَقَدْ كُنتُم بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ﴿51﴾
يا اينکه آنگاه که واقع شد، به آن ايمان مىآوريد! (به شما گفته مىشود:) حالا؟! در حالى که قبلاً براى آن عجله مىکرديد! (ولى اکنون چه سود!)﴿51﴾
ثُمَّ قِيلَ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذُوقُواْ عَذَابَ الْخُلْدِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلاَّ بِمَا كُنتُمْ تَكْسِبُونَ﴿52﴾
سپس به کسانى که ستم کردند گفته مىشود: عذاب ابدى را بچشيد! آيا جز به آنچه انجام مىداديد کيفر داده مىشويد؟!»﴿52﴾
وَيَسْتَنبِئُونَكَ أَحَقٌّ هُوَ قُلْ إِي وَرَبِّي إِنَّهُ لَحَقٌّ وَمَا أَنتُمْ بِمُعْجِزِينَ﴿53﴾
از تو مىپرسند: «آيا آن (وعده مجازات الهى) حقّ است؟» بگو: «آرى، به پروردگارم سوگند، قطعاً حقّ است؛ و شما نمىتوانيد از آن جلوگيرى کنيد!»﴿53﴾
وَلَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِي الأَرْضِ لاَفْتَدَتْ بِهِ وَأَسَرُّواْ النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ الْعَذَابَ وَقُضِيَ بَيْنَهُم بِالْقِسْطِ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ﴿54﴾
و هر کس که ستم کرده، اگر تمامى آنچه روى زمين است در اختيار داشته باشد، (همه را از هول عذاب،) براى نجات خويش مىدهد! و هنگامى که عذاب را ببينند،( پشيمان مىشوند؛ امّا) پشيمانى خود را کتمان مىکنند (،مبادا رسواتر شوند)! و در ميان آنها، بعدالت داورى مىشود؛ و ستمى بر آنها نخواهد شد!﴿54﴾
أَلا إِنَّ لِلّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ أَلاَ إِنَّ وَعْدَ اللّهِ حَقٌّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ﴿55﴾
آگاه باشيد آنچه در آسمانها و زمين است، از آن خداست! آگاه باشيد وعده خدا حقّ است، ولى بيشتر آنها نمىدانند!﴿55﴾
هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ﴿56﴾
اوست که زنده مىکند و مىميراند، و به سوى او بازگردانده مىشويد!﴿56﴾
يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ﴿57﴾
اى مردم! اندرزى از سوى پروردگارتان براى شما آمده است؛ و درمانى براى آنچه در سينههاست؛ (درمانى براى دلهاى شما؛) و هدايت و رحمتى است براى مؤمنان!﴿57﴾
قُلْ بِفَضْلِ اللّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلْيَفْرَحُواْ هُوَ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ﴿58﴾
بگو: «به فضل و رحمت خدا بايد خوشحال شوند؛ که اين، از تمام آنچه گردآورى کردهاند، بهتر است!»﴿58﴾
قُلْ أَرَأَيْتُم مَّا أَنزَلَ اللّهُ لَكُم مِّن رِّزْقٍ فَجَعَلْتُم مِّنْهُ حَرَامًا وَحَلاَلاً قُلْ آللّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللّهِ تَفْتَرُونَ﴿59﴾
بگو: «آيا روزيهايى را که خداوند بر شما نازل کرده ديدهايد، که بعضى از آن را حلال، و بعضى را حرام نمودهايد؟!» بگو: «آيا خداوند به شما اجازه داده، يا بر خدا افترا مى بنديد (و از پيش خود، حلال و حرام مىکنيد؟!)»﴿59﴾
وَمَا ظَنُّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَشْكُرُونَ﴿60﴾
آنها که بر خدا افترا مىبندند، درباره (مجازات) روز رستاخيز، چه مىانديشند؟! خداوند نسبت به همه مردم فضل (و بخشش) دارد، امّا اکثر آنها سپاسگزارى نمىکنند!﴿60﴾
وَمَا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِن قُرْآنٍ وَلاَ تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاَّ كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودًا إِذْ تُفِيضُونَ فِيهِ وَمَا يَعْزُبُ عَن رَّبِّكَ مِن مِّثْقَالِ ذَرَّةٍ فِي الأَرْضِ وَلاَ فِي السَّمَاء وَلاَ أَصْغَرَ مِن ذَلِكَ وَلا أَكْبَرَ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ﴿61﴾
در هيچ حال (و انديشهاى) نيستى، و هيچ قسمتى از قرآن را تلاوت نمىکنى، و هيچ عملى را انجام نمىدهيد، مگر اينکه ما گواه بر شما هستيم در آن هنگام که وارد آن مى شويد! و هيچ چيز در زمين و آسمان، از پروردگار تو مخفى نمىماند؛ حتّى به اندازه سنگينى ذرّهاى، و نه کوچکتر از آن و نه بزرگتر، مگر اينکه (همه آنها) در کتاب آشکار (و لوح محفوظ علم خداوند) ثبت است!﴿61﴾
أَلا إِنَّ أَوْلِيَاء اللّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ﴿62﴾
آگاه باشيد (دوستان و) اولياى خدا، نه ترسى دارند و نه غمگين مىشوند!﴿62﴾
الَّذِينَ آمَنُواْ وَكَانُواْ يَتَّقُونَ﴿63﴾
همانها که ايمان آوردند، و (از مخالفت فرمان خدا) پرهيز مىکردند.﴿63﴾
لَهُمُ الْبُشْرَى فِي الْحَياةِ الدُّنْيَا وَفِي الآخِرَةِ لاَ تَبْدِيلَ لِكَلِمَاتِ اللّهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ﴿64﴾
در زندگى دنيا و در آخرت، شاد (و مسرور)ند؛ وعدههاى الهى تخلّف ناپذير است! اين است آن رستگارى بزرگ!﴿64﴾
وَلاَ يَحْزُنكَ قَوْلُهُمْ إِنَّ الْعِزَّةَ لِلّهِ جَمِيعًا هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ﴿65﴾
سخن آنها تو را غمگين نسازد! تمام عزّت (و قدرت)، از آن خداست؛ و او شنوا و داناست!﴿65﴾
أَلا إِنَّ لِلّهِ مَن فِي السَّمَاوَات وَمَن فِي الأَرْضِ وَمَا يَتَّبِعُ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ شُرَكَاء إِن يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُونَ﴿66﴾
آگاه باشيد تمام کسانى که در آسمانها و زمين هستند، از آن خدا مىباشند! و آنها که غير خدا را همتاى او مىخوانند، (از منطق و دليلى) پيروى نمىکنند؛ آنها فقط از پندار بى اساس پيروى مىکنند؛ و آنها فقط دروغ مىگويند!﴿66﴾
هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُواْ فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ﴿67﴾
او کسى است که شب را براى شما آفريد، تا در آن آرامش بيابيد؛ و روز را روشنى بخش (تا به تلاش زندگى پردازيد) در اينها نشانههايى است براى کسانى که گوش شنوا دارند!﴿67﴾
قَالُواْ اتَّخَذَ اللّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ هُوَ الْغَنِيُّ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَات وَمَا فِي الأَرْضِ إِنْ عِندَكُم مِّن سُلْطَانٍ بِهَذَا أَتقُولُونَ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ﴿68﴾
گفتند: «خداوند فرزندى براى خود انتخاب کرده است»! (از هر عيب و نقص و احتياجى) منزه است! او بىنياز است! از آن اوست آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است! شما هيچگونه دليلى بر اين ادعا نداريد! آيا به خدا نسبتى مىدهيد که نمىدانيد؟!﴿68﴾